dinsdag 30 augustus 2011

Onverwacht

We zijn vertrokken voor een korte vakantiereis naar het noorden van Zweden en het was de bedoeling om daarover van dag tot dag verslag te doen,

maar... toen gaf onze laptop geheel onverwacht de geest.

Zodra we de techniek weer onder controle hebben, zullen we onze berichtgeving hervatten.

maandag 29 augustus 2011

Tot in het voorjaar

Gisteravond zagen we hoe een grote groep kraanvogels zich verzamelde in een veld langs de weg. Alles bij elkaar zaten er uiteindelijk een kleine honderd exemplaren van deze enorme vogel bij elkaar en dat kan maar op een ding duiden: hun tijd in het hoge noorden zit er voor dit jaar weer op.

Vanochtend vroeg - de zon was nog maar net op - tijdens mijn wandeling met Jeanny zag ik hoog in de lucht twee kleinere groepen kraanvogels richting het zuiden vliegen. Terwijl ze over ons heen kwamen, verscheurde hun kenmerkende gekrijs de stilte alsof ze door middel van een groet afscheid van ons wilden nemen: tot in het voorjaar!

vrijdag 26 augustus 2011

Ruilhandel

Elk jaar geven we een deel van de door ons geplukte cantharellen weg aan vrienden en bekenden. We doen dat deels uit aardigheid, maar soms kunnen we niet anders omdat we er dan gewoonweg niet in slagen om al het geoogste herfstgoud op tijd op te eten danwel te conserveren. Deze vrijgevigheid is onvoorwaardelijk. Er is geen opzet om er iets voor terug te krijgen, maar ondanks dat ontvangen we in ruil soms toch iets tastbaars zoals wat elandvlees of groente uit eigen tuin. En dat aanvaarden we natuurlijk in dank.


De mooiste ruilhandel die we op deze manier hebben opgezet, voorziet ons tijdens het legseizoen in zoveel verse eieren als we maar op kunnen. Van april tot en met september worden onze eieren 'geproduceerd' door de scharrelkippen van Niclas. En in de herfst voorzien wij hem regelmatig van een lekker maaltje paddenstoelen. Een opzet waarmee beide partijen zeer tevreden zijn.

woensdag 24 augustus 2011

Rood

De overwegend gele herfstbloeiers - zoals de guldenroede - zijn inmiddels zo goed als uitgebloeid en daarmee zijn er nauwelijks nog bloemen over om de natuur kleur te geven. Nu zijn het de bessen die de kleur bepalen en dan hebben we het over rood. Op de grond is het de vossenbes die, bijna rijp, een diep rode kleur heeft en hogerop is het de lijsterbes die met zijn oranjerode tint de kleur zet.

maandag 22 augustus 2011

Wilskracht

De afgelopen dagen ben ik samen met mijn baasjes veel op pad geweest. Met de auto reden we naar allerlei mooie plekjes waar we al een lange tijd niet waren geweest. Ook zetten we koers naar enkele geheel nieuwe bestemmingen.

Vervolgens brachten we steevast een groot deel van de dag in de buitenlucht door. We maakten - voor mijn doen - lange wandelingen, welke ik ondanks mijn ouder wordende lijf probleemloos mee trippelde. Ik genoot enorm van alle nieuwe luchtjes en het leek wel alsof de nieuwe indrukken me een enorme dosis extra energie gaven.

Op een gegeven moment werd ons pad versperd door de stam van een omgevallen boom. Het was een hindernis van formaat. Met een hoogte van bijna een meter zou het zelfs in mijn jonge dagen een uitdaging zijn geweest. Maar die dagen zijn voorbij en dus maakte één van mijn baasjes al aanstalten om me over de boomstam heen te tillen. En toen gebeurde het. Ik stelde mezelf voor dat ik gewoon over de hindernis heen sprong. Waarom ook niet? Ik draaide me om en liep een paar passen terug. Toen nam ik een korte aanloop en sprong met gemak over de barrière heen. Het voelde heerlijk. Trots keek ik achterom en zag hoe mijn baasjes verbaasd stonden te kijken.

Mijn lichaam mag dan oud en ziek zijn, maar mijn geest is nog jong en met een beetje wilskracht ben ik tot veel meer in staat dan je geneigd zou zijn van me te verwachten.

vrijdag 19 augustus 2011

Bosbessen

Nu alle aalbessen en frambozen uit de struiken zijn verdwenen, moeten we op zoek naar een andere vitaminebron. Gelukkig zijn de bosbessen inmiddels rijp zodat we daarop kunnen overschakelen. En alhoewel er dit jaar door de droogte minder bosbessen zijn dan normaal, hebben we toch enkele plekken gevonden waar de struiken vol hangen met grote zoete bessen. We plukken dus niet alleen voor onze dagelijkse behoefte, maar leggen ook een kleine voorraad aan voor de komende maanden. Het bosbessenseizoen is geopend!

donderdag 18 augustus 2011

Voedselvoorraad

Soms pakt een stukje tekst op de weblog, alhoewel ik deze met dezelfde insteek over hetzelfde onderwerp schrijf, in de ene taal toch net even anders uit dan in de andere. Dat was bijvoorbeeld ook gisteren het geval. Eerst schreef ik op deze weblog een stukje onder de titel Andere tijden. Vervolgens schreef ik een uurtje later - tussendoor had ik gegeten - op onze Engelstalige blog een post getiteld Food supplies, welke in de nuance een heel andere wending kreeg.

Achteraf was ik zelf veel meer gecharmeerd van deze laatste post. Zijn Nederlandstalige evenknie stond echter al live en daardoor was het point of no return gepasseerd. Zo zie je maar wat een uurtje verschil in tijd - en een gevulde maag? - voor verschil kunnen maken.

woensdag 17 augustus 2011

Andere tijden

Het weer heeft nog steeds meer van de naderende herfst, dan van de op haar eind lopende zomer. Ja, zodra de zon even de ruimte krijgt, dan loopt de temperatuur nog steeds aardig op. Maar voor de rest is het nu echt andere koek. 's Nachts koelt het stevig af en ook overdag is de luchttemperatuur een stuk lager dan de afgelopen maanden het geval is geweest. Het is ook veel onstuimiger, met regelmatig bewolking en geregeld een - soms stevige - bui. In het bos ruikt het anders. De - iets van sauna hebbende - warme zomergeur heeft plaatsgemaakt voor de geur van vocht en paddenstoelen. En last but not least is de nacht weer helemaal terug. 's Avonds om iets voor negenen gaat de zon onder, om de volgende ochtend pas tegen half zes weer boven de horizon te komen. In de tussenliggende tijd is het gewoon donker en moet de verlichting aan. Geloof het of niet, het is vooral dit laatste wat gevoelsmatig voor het einde van de zomer staat.

Ook de dieren lijken zich anders te gedragen. Zo is een deel van de zwaluwen al naar warmer oorden vertrokken. En sommige van de kleinere vogelsoorten hebben het gemak van een grotere groep opgezocht en vliegen nu in zwermen door het bos. Enkele dagen geleden ontdeed zo'n zwerm onze aalbesstruiken in luttele minuten van de laatste nog overgebleven bessen. Ten slotte is aan de wroetsporen in de grond te zien dat de dassen zijn begonnen met de aanleg van hun voorraad wintervet. Er liggen duidelijk andere tijden in het verschiet.

maandag 15 augustus 2011

Met eigen handen - 2

Zo hadden we nog een vuurvaste bak nodig om de as - en overgebleven gloeiende kooltjes - uit de steenoven in te verzamelen en af te voeren. Ik was al bijna op weg op iets te kopen toen ik me herinnerde dat er tussen alle zaken die de vorige bewoners van Lilla Laggåsen hadden achtergelaten, ook nog een dunne metalen plaat lag. En toen deze na even zoeken boven water kwam, was het gewoon een kwestie van eerst even goed nadenken en vervolgens proberen. Het resultaat was een prima bak van precies het juiste formaat.


Het is verbazingwekkend wat je allemaal met je eigen handen kunt maken als je iets echt nodig hebt.

De totale uitgaven ten behoeve van de steenoven, het afdak en de andere dingen welke we de afgelopen weken hebben gemaakt, bedragen nul kronen. Alle materialen komen uit de natuur (stenen en omgewaaide bomen) of van een afvalhoop (dakplaten, stenen, metaalplaat, een paar latten en spijkers). "En de schroeven dan?", zal de echt oplettende lezer zich nu afvragen. Dat is een verhaal apart. Die vonden we drie jaar geleden in een grote hoeveelheid langs de weg. Waarschijnlijk zijn ze toen in een complete verpakking uit een open laadbak of aanhanger gestuiterd.

En de voldoening die het geeft om zo bezig te zijn, is onbetaalbaar...

zaterdag 13 augustus 2011

Met eigen handen - 1

Na bijna zes jaar weer en wind te hebben getrotseerd, verkeerden onze 'slagboom' en voerbak voor de reetjes in dusdanig erbarmelijke staat dat vervanging nodig was. Wat de voerbak betreft was dat overigens niet zo verwonderlijk, aangezien we deze destijds van berkenstammentjes hadden gemaakt. Deze zagen er namelijk met het Nederlandse referentiekader nog vers ingeprent, in onze ogen veel fraaier uit dan de 'saaie' sparrenstammetjes. Wisten wij veel dat berkenhout wegrot waar je bij staat? En dat naaldhout vanwege de hars veel weersbestendiger is? Nee, dat wisten we toen nog niet. Maar inmiddels weten we beter.

Net als voor het afdak boven de steenoven gebruikten we ook nu hout van recent omgewaaide sparrenbomen. Ontdaan van de bast en vervolgens gedroogd, gaat dat een eeuwigheid mee. In elk geval als je het vergelijkt met berkenhout...


Allereerst maakten we een nieuwe 'slagboom' voor onze 'oprijlaan'. Dat was niet al te ingewikkeld en daar waren we in een mum van tijd mee klaar.


Toen was de voerbak aan de beurt. Nadat we de poten van de staanders met een kunstige verbinding in elkaar hadden gezet, was de rest van de klus een kwestie van meten, zagen en in elkaar schroeven. Nu nog een dak - van sparrentakken - erop en klaar is Kees.

vrijdag 12 augustus 2011

Op een haar na

De afgelopen nacht koelde het buiten lekker af. De temperatuur raakte in een vrije val welke uiteindelijk bij 0,4 graden boven nul bleef steken. Zo ontsnapten we op een haar na aan de eerste nachtvorst.

Enkele jaren geleden hadden we hier de eerste nachtvorst op 15 augustus en dit record staat dus nog steeds.

donderdag 11 augustus 2011

De zomer is voorbij

Plotseling is de zomer voorbij en zijn we in een overgangsfase naar de herfst terecht gekomen. Vanaf het begin van de week is de temperatuur stevig gezakt en vanochtend vroeg stond het kwik op slechts vijf graden. Voor het eerst in maanden moest ik weer een jas aan en gisteravond hadden we - jawel, ook voor het eerst in maanden - zowel het vuur in het houtfornuis als in de kakelugn aan.

Daar waar we dit jaar werden verwend met een zeer vroege lente, lijkt nu ook de herfst al vroeg met z'n eerste aanval te komen. De tekenen daarvan zijn legio. De eerste geelbruine blaadjes zitten her en der al aan de bomen en de zwaluwfamilies die de afgelopen tijd bij ons woonden, zijn allemaal - bijzonder tijdig - weer naar het zuiden vertrokken. 's Avonds dampen de meren - doordat de temperatuur van het water veel hoger is dan die van de lucht - en 's ochtends hangen er mistflarden in het bos. Dauwdruppels tekenen de ontelbare spinnenwebben in de struiken. We lijken ineens in een totaal andere wereld te wonen.


Ook staan de herfstbloemen inmiddels vol in bloei. Met hun gele kleur bepalen ze zo'n dikke drie weken te vroeg het beeld rond ons erf en in het bos. Binnenkort is het dus over met de kleurenpracht waar we sinds de lente van genieten en zo is alles te vroeg, dit jaar. Het enige wat daarna nog kleur kan brengen is een mooie nazomer die een deel van de bloemen tot een tweede bloei aanzet. We zullen zien.

woensdag 10 augustus 2011

Autorit

Gisteren maakten we een mooie autorit door ons achterland, het grensgebied van de provincie's Värmland en Dalarna. Onderweg stopten we meerdere keren. De eerste keer om een wandeling te maken. Vervolgens om op een mooie plek aan het water de door ons meegenomen broodjes op te eten. En tenslotte nogmaals aan de oever van een meer om even lekker in de zon te zitten en Jeanny in het water te laten spelen.


Vanwege de lage waterstand konden we via een drooggevallen stuk naar een normaal gesproken onbereikbaar eiland lopen. Daar genoten we een dik uur lang van de stilte en het uitzicht.


Deze oude verweerde boomstronk staat normaal gesproken onder water. Vroeger, voor de aanleg van een dam ten behoeve van de elektriciteitsopwekking, stond het water hier dus beduidend lager.

Plots werd de stilte verstoord door een langzaam in volume toenemend gedonder. Een blik in de richting van het geluid - we zaten daar met onze rug naar toe - leerde ons dat de hemel pikzwart was geworden. Er was een enorme onweersbui in aantocht. Hoogste tijd dus om op te stappen en de thuisreis te aanvaarden.

dinsdag 9 augustus 2011

Kamperen

Gedurende de tijd dat wij nog in Nederland woonden en 'slechts' vakantie vierden in Zweden maakten wij gebruik van een praktische lichtgewicht tent. Makkelijk mee te nemen op kanotochten, en handig in het geval we tijdens toeristische autoritten geen geschikte slaapplaats onderweg konden vinden.

Tijdens de opruimwoede van Ben eergisteren (je moet wat als het de hele dag regent) kwam de tent boven water. We besloten toen het zonnetje doorbrak de 'Tundra III' weer eens op te zetten en te zien hoe de tent de afgelopen jaren in de kast had doorstaan.

Prima, zo bleek. Toen Jeanny enthousiast het slaapgedeelte in kroop en wel zin leek te hebben in een kampeeravontuur in eigen tuin, besloot ik het luchtbed en de slaapzak te voorschijn te halen en de hond te trakteren op een overnachting in de buitenlucht.

Het was al wat frisjes toen we ons oprolden op de slaapmatjes, maar toen rond een uur of 5.00 Jeanny bibberend van de kou bovenop me kroop werd me al snel duidelijk dat woef aan haar slaapmatje alleen niet genoeg had. Toen zelfs het tentdoek begon te klapperen door Jeanny's kouderillingen zat er maar één ding op: mijn slaapzak delen met de hond. Jeanny liet het zich gewillig welgevallen en na een kwartiertje was ze weer op temperatuur. Niet veel later lag mevrouw weer heerlijk te snurken. Dat ik vervolgens met een koude rug de slaap niet meer kon vatten, heeft onze schone slaapster niet eens gemerkt. Pas toen de baas haar om half acht kwam wekken voor de ochtendronde deed ze haar ogen weer open, en stapte uitgerust de mistige tuin van Lilla Laggåsen in.


Nog ietwat slaperig, maar een stuk uitgeruster dan ik, begint Jeanny aan een nieuwe dag.

Frambozen en bessen

De afgelopen weken hebben we tussen de bedrijven door aardig wat frambozen en bessen geplukt. De frambozen in het wild en de bessen - aalbessen en zwarte bessen - van de struiken op ons erf.


Een deel van de oogst hebben we meteen opgegeten. Elke dag stonden er op de één of andere manier verse bessen op het menu. Lekker en gezond! De rest verwerkten we tot sap en jam, zodat we ook de komende weken elke dag een lekkere - en bijzonder goedkope - dosis vitamines tot ons kunnen nemen.

zondag 7 augustus 2011

Regen

Sinds vrijdag is er aardig wat regen gevallen en - om even terug te komen op mijn post van afgelopen maandag - de gevolgen daarvan zijn duidelijk merkbaar. Om te beginnen schieten de paddenstoelen weer uit de grond. Na een lange tijd  van 'droogte' lukte het Nicôle zowel gisteren als vandaag om weer een bescheiden hoeveelheid cantharellen te oogsten. Daarnaast is er ook een enorme toename van het aantal muggen en knotten waar te nemen. En vooral de laatsten zijn op dit moment bijna niet te harden.

Vandaag was het heel de dag grijs en viel er veel regen. Een mooie gelegenheid dus om binnenshuis wat klusjes te doen en op te ruimen. Doordat de zon niet door het wolkendek kon komen, werd het buiten niet warmer dan een graad of vijftien en zakte de temperatuur binnen zodanig dat het daar zelfs kil aanvoelde. In de loop van de middag trok ik zelfs een warme sweater aan. En zojuist was ik blij dat het avondeten - kip, cantharellen, groente en rijst - mijn lichaam ook letterlijk verwarmde. Hoe anders dan enkele dagen geleden, toen we 's avonds lekker buiten in het zonnetje bij het kampvuur ons eten roosterden.

Straks steken we in elk geval sfeervol enkele kaarsen aan. Het is er donker en kil genoeg voor. En ik zou bijna in de verleiding komen om een bescheiden vuurtje in de kachel te maken. Bijna...

vrijdag 5 augustus 2011

Bijna niets

We reden met de auto naar één van de vele meren hier in de buurt. Daar zaten we enkele uren op een mooi plekje aan de oever. En al die tijd deden we helemaal niets. Nou ja, bijna niets.


Wij genoten van het uitzicht en de stilte.


En Jeanny van het water.

Meer hadden we niet nodig om even volmaakt gelukkig te zijn.

donderdag 4 augustus 2011

Paardenbijter

De afgelopen (warme) dagen zoemde en gonsde het in onze tuin van de insecten. Ditmaal waren het niet de gevreesde muggen die de boventoon voerden, maar hommels en met name libelles. We legden een mannelijke paardenbijter (Aeshna mixta) vast met de camera. Deze circa 6 centimeter lange libel komt uit de familie van de kleinere glazenmakers.

De paardenbijter dankt zijn naam gelukkig niet aan het bijten van paarden, maar aan het feit dat hij dikwijls jaagt op insecten die zich dichtbij het lichaam van mensen of dieren ophouden, waardoor het net lijkt alsof hij deze bijt. De dubbele vleugels van het insect zijn imponerend groot en dankzij de afzonderlijk te besturen vleugelbladen kan het dier de meest spectaculaire bewegingen in de lucht uitvoeren.

Het exemplaar op de foto was kennelijk nog in rusttoestand, want wegvliegen deed de libelle zelfs niet toen ik de lens van de camera bijna bovenop zijn snuit plantte. Aan de andere kant: waarom zou hij er ook vandoor gaan als dit mensfiguur als ware het een 'gedekte tafel' op hem afkomt?

woensdag 3 augustus 2011

Kruipbraam

Zo'n twee weken geleden begon voor ons de tijd van de bessenoogst. Deze zal tot in het najaar voortduren, waarbij het steeds weer een andere bessensoort is welke we plukken.

De eerste soort die rijp was om geplukt te worden, was de kruipbraam - hjortron (Zweeds) of rubus chamaemorus (Latijn). De kruipbraam groeit hoofdzakelijk in moerasachtige gebieden en de jam van deze braam wordt door veel Zweden als een absolute delicatesse beschouwd.

We hadden dit jaar geluk en plukten verhoudingsgewijs veel van deze gele bramen, waar we vervolgens jam van maakten. We gebruikten daarbij - niet geheel volgens het officiële recept - slechts weinig suiker. De houdbaarheid van de jam is daardoor minder, maar de smaak en de gezondheidsfactor zijn - naar onze mening - des te beter. Kruipbramenjam is onder andere erg lekker in combinatie met pannenkoeken, ijs, yoghurt en kaas.

maandag 1 augustus 2011

Halverwege

Het is inmiddels augustus en de langste dag ligt zes weken achter ons. We zijn dus alweer halverwege het traject naar de dag van evenwicht waarop de zon evenlang boven als onder de horizon staat. En dat is goed te merken. Werd het zes weken geleden in het holst van de nacht nog nauwelijks schemerig, nu valt de schemering al in de loop van de avond in en 's nachts is het enkele uren echt donker. Nog even en we zullen in huis weer af en toe het licht aan moeten doen.

Deze zomer wordt nog steeds gekenmerkt door hitte, droogte en veel onweer. Over het algemeen regeert de zon en uit de wolken welke slechts af en toe de overhand krijgen, valt maar nauwelijks regen van betekenis.

Doordat het zo droog is, zijn er verhoudingsgewijs weinig paddenstoelen te vinden. En dat terwijl we nu middenin het catharellenseizoen zitten. Aan de andere kant heeft de droogte ook tot gevolg dat het op dit moment met de muggenoverlast heel erg meevalt. Sterker nog, er is bijna geen mug meer te vinden. Dit plaatst ons voor een dilemma: moeten we nu op regen hopen of niet?

Het antwoord is simpel: het weer is zoals het is en dat moeten we gewoon accepteren. Bij gebrek aan paddenstoelen zullen we ons de komende tijd op het plukken van bessen richten, want die zijn er ondanks de droogte - mits je goed zoekt - nog best in redelijke hoeveelheden te vinden.