zondag 30 september 2012

Herfstwandeling

Vandaag maken we een mooie wandeling. Niet bij ons in de buurt, maar iets verder van huis. Nadat we de auto hebben geparkeerd, versterken we eerst de inwendige mens - en hond. Daarna gaan we van start. We beginnen met een hindernis in de vorm van nogal vreemd geconstrueerde brug. Zowel de hoge op- en afstap alsmede het ontbreken van het onderste deel van de reling maken het oversteken daarvan voor Jeanny niet makkelijk. We laten ons echter niet ontmoedigen en na enig til- en hijswerk staan we veilig aan de overkant.

Het pad voert ons langs een brede beek die sterk meanderend door een zeer geaccidenteerd gebied slingert. Het ene moment lopen we over het strand aan de oever van de beek, even later balanceren we op een smalle richel terwijl de beek zo'n vijftig meter bijna loodrecht onder ons door een brede u-bocht kolkt. Het bos trakteert ons - geheel in overeenstemming met de tijd van het jaar - op een mix van groen (van de naaldbomen) en geel (van de berken), welke hier en daar wordt doorbroken door het oranjerood van een verdwaalde esdoorn.

Naast het afwisselend fluisterend kabbelen en donderend kolken van de beek is het opvallend stil. Er is geen vogel te zien of zelfs maar te horen. Wel zien we op verschillende plekken sporen van elanden die aan de oever van de beek hebben staan drinken.

Jeanny is enorm in haar nopjes met alle nieuwe luchtjes van de vreemde omgeving, de zanderige ondergrond en last but not least de overvloedige aanwezigheid van water om in rond te plenzen. Ze lijkt onvermoeibaar en draaft zoveel heen en weer dat ze uiteindelijk de hele afstand minstens twee keer aflegt. Ook wij hebben het enorm naar onze zin. We genieten niet alleen van de rust en de prachtige natuur, maar bovenal ook van het feit dat onze hond het zo naar haar zin heeft.

Ten slotte verlaten we het pad langs de beek en lopen we over een zogenaamde tractorweg naar de auto terug. We eten en drinken wat, en dan is het tijd om naar huis te rijden. Onderweg naar huis houden Nicôle en ik onze ogen open. Niet alleen om op de weg te letten, maar ook om niets van alle fraaie herfsttaferelen om ons heen te missen. Jeanny daarentegen sluit al gauw haar ogen. De inspanningen van de wandeling en het gezoem van de banden over het asfalt sussen haar al snel in een diepe slaap.

zaterdag 29 september 2012

De eerste sneeuw

Eergisteren is in het noorden van Zweden de eerste sneeuw gevallen. Dat is overigens niet bijzonders, normaal gesproken gebeurt dat altijd eind september of begin oktober. Hier in Midden-Zweden zullen we nog wel even moeten wachten. Ons ervaringsgemiddelde van de afgelopen zeven jaar geeft aan dat eind oktober voor ons het moment is waarop we zien hoe de eerste sneeuwvlokken alles met een mooie witte laag bedekken.

vrijdag 28 september 2012

Geel, bruin en kaal

Inmiddels zijn alle loofbomen rondom ons huis geel, bruin of kaal. Ons uitzicht is derhalve honderd procent herfst. Iets hoger op de heuvel is het echter zonniger en warmer met als gevolg dat de loofbomen daar eerst nu langzaam beginnen te verkleuren. Met uitzondering van een hele grote esdoorn overigens. Deze loopt voor op de rest en heeft al een heleboel blad laten vallen.

donderdag 27 september 2012

Avondrood

Afgelopen dinsdagavond werden we tijdens onze avondwandeling met Jeanny ingehaald door de steeds vroeger invallende duisternis. Pas toen het al lang donker was, waren we weer bij de auto terug, maar niet nadat we eerst hadden genoten van een prachtige dosis avondrood.

woensdag 26 september 2012

Rustig of juist druk?

Het is even rustig geweest op onze weblog. Dit betekent meestal echter dat wij het dan juist druk hebben. Ben is vanochtend voor de tweede dag op rij naar het slachthuis getogen, om te helpen om twee koeien die moesten worden afgemaakt, te verwerken tot diverse stukken vlees. Gisterochtend kregen we bovendien de schoorsteenveger op bezoek, en werd onze kachel 'winterklaar' geveegd zodat we niet bang hoeven te zijn voor schoorsteenbranden. Aangezien de schoorsteenveger wel van een praatje houdt, en vaker niet dan wel de mensen thuis aantreft, ging hij maar wat graag op het aanbod van 'koffie?' in. Pas nadat alle koekjes op waren en de meeste nieuwtjes waren uitgewisseld nam hij afscheid.

Daarna was het tijd voor Jeanny's wandeling, in een keiharde storm maar ditmaal geen regen. De harde wind zorgde er voor dat wij oog in oog kwamen te staan met een mooie vos. Hij had ons noch gehoord noch geroken, maar toen hij mij zag bewegen hield het dier zich muisstil. Nadat we elkaar een tijdje hadden bekeken, en ik door mijn hurken ging om ongemerkt de camera uit mijn jaszak te peuteren, zag het beest zijn kans schoon, en sprong met soepele bewegingen terug het bos in. Jeanny had nog steeds niks in de gaten, gelukkig maar, want zij is niet erg gesteld op deze viervoeters.

Bij thuiskomst bleek dat de sneeuwstokken, die de rand van de weg markeren, juist waren gestoken. Hoewel rijkelijk laat - de voorgaande jaren stonden de stokken begin september al langs de weg - toch ruim op tijd om de winter een stapje voor te zijn. Voorlopig is het namelijk herfstweer dat de klok slaat, met ook vandaag weer een grauw weerbeeld.

De tuin is bezaaid met bladeren. Het is herfst!

zaterdag 22 september 2012

Höstdagjämning

Vandaag is het höstdagjämning. Dat betekent dat vanaf nu de zon elk etmaal langer onder de horizon staat dan er boven. De dagen worden korter en we zullen efficiënter met het schaarser wordende daglicht moeten omspringen. We beginnen aan een periode waarin we - net als voorgaande jaren - voor alles wat we buiten willen doen, zijn aangewezen op het steeds beperkter aantal uren dat het licht is. Wat dat betreft zullen we, naarmate de kortste dag van het jaar dichterbij komt, onze activiteiten steeds beter moeten plannen.

Naast de korter wordende dagen krijgen we binnenkort ook het einde van de zomertijd voor onze kiezen. Het effect daarvan zal zijn dat het na het avondeten te donker is om buiten nog iets te ondernemen, terwijl het uur winst aan het begin van de ochtend verloren gaat omdat dit voor het tijdstip ligt waarop we normaal gesproken opstaan. Zo raken we dus in één klap een heel uur daglicht kwijt en dat is iets wat elk jaar - net als het begin van de zomertijd overigens - van relatief grote invloed is op ons dagelijkse doen en laten.

donderdag 20 september 2012

Nachtvorst

Op het moment dat ik ontwaak, merk ik het direct. Het is koud in huis. Ondanks dat we de houtkachel gisteravond hoog hebben opgestookt, is het behoorlijk afgekoeld. Terwijl ik me aankleed, weet ik al wat ik zo meteen door het raam zal zien.

De grond is met een dikke laag rijp bedekt. Ook over de auto en de metalen daken van de schuur en de oude stuga ligt een dunne laag ijs. Het staat als een paal boven water dat Koning Winter de afgelopen nacht met z'n ijskoude vingers onze kant heeft uitgewezen.

Eenmaal buiten kraakt het gras onder m'n laarzen. Ik voel de kou op m'n gezicht en zie het vocht in de lucht die Jeanny en ik uitademen in grote wolken condenseren. Terwijl de langzaam opkomende zon de wereld begint te verwarmen, realiseer ik me dat het de hoogste tijd is om ons op de winter voor te bereiden.

maandag 17 september 2012

Niet te versmaden

Nu de muggen en knotten nagenoeg zijn verdwenen, hebben we onze buitenkeuken weer volop in gebruik genomen. Niet alleen tot ons eigen genoegen overigens, maar ook tot dat van Jeanny. Zij is namelijk verzot op de broodjes die we nu dagelijks geheel in pionierstijl (in een gietijzeren koekenpan) bakken. We kunnen haar daarin trouwens geen ongelijk geven, want met name warm zijn deze niet te versmaden.

zondag 16 september 2012

Wroeten

Overal in de omgeving komen we enorm veel gaten en woelplekken in het gras en mos tegen. Het is duidelijk te zien dat de dassen zijn begonnen met het opbouwen van hun voorraad wintervet. Ze moeten daarvoor een grote hoeveelheid wormen, larven en insecten uit de grond zien te wroeten. En dat elke nacht weer. Soms hebben ze geluk en doen ze een vondst die ze in één klap van een heleboel caloriën voorziet.


Zoals het ondergrondse wespennest, waarvan je hier de resten ziet.

zaterdag 15 september 2012

Weerzien

Wanneer ik een mand met brandhout sta te vullen, hoor ik ineens vanuit de naast het houthok staande spar de kenmerkende roep van een matkop klinken. Eerst komt het zeurende geluid nog hoog vanuit de boom, maar al gauw hoor ik dat de bron van het geluid daalt en dichter bij me in de buurt komt. Dan duikt het vogeltje op slechts enkele meters bij me vandaan tussen de takken op.

Met z'n kop enigszins scheef kijkt de matkop me brutaal aan, om vervolgens wederom een salvo zeurende kreten te lanceren. Van tak naar tak hoppend, herhaald het vogeltje dit ritueel totdat het zo dichtbij is dat ik het met gemak met m'n hand zou kunnen pakken. Aan vertrouwen heeft het geen gebrek.

Met het afscheid van de zwaluwen nog vers in m'n geheugen, is het net alsof de matkop me komt troosten. Alsof hij me komt vertellen dat hij er weer is, terug van z'n zomerverblijf diep in de bossen. En dat hij me de hele herfst en winter trouw gezelschap zal houden.

Een glimlach speelt om m'n lippen. Het is een bijna ontroerend weerzien.

vrijdag 14 september 2012

Afscheid

Hoog in de lucht zweven ze hun rondjes, op jacht naar insecten. Ze zijn met z'n zevenen en als je goed kijkt, dan kun je de jongen van het tweede legsel aan hun formaat duidelijk van de andere vogels onderscheiden. Vol overgave fouragerend, leggen de zwaluwen de laatste hand aan de opbouw van de vetreserves die ze nodig hebben om de op stapel staande reis naar het zuiden te kunnen volbrengen. En omdat de hoeveelheid insecten de afgelopen dagen drastisch is afgenomen, zal het niet lang meer duren voordat ze daadwerkelijk vertrekken. Ik geef het nog één of twee dagen, maar zeker niet meer.

Dan verandert het vliegpatroon van de vogels. Ze stoppen met in wijde lussen rondjes draaien, verliezen hoogte en lijken in de verte te verdwijnen. Ze komen echter terug, vliegen één voor één op ooghoogte voorbij, om vervolgens onder luid gekwetter de formatie te verbreken en allemaal een verschillende kant op te vliegen. Even later zweeft de hele familie weer hoog in de lucht.

Ik blijf verwonderd achter. Hebben de zwaluwen zojuist afscheid genomen? Ik denk het wel en vrees dat ik ze hier morgen niet meer zal zien.

donderdag 13 september 2012

Paddenstoelentijd - 2

Hieronder wat plaatjes uit de oude doos. Gewoon om even te laten zien welke enorme diversiteit aan vormen en kleuren we normaal gesproken krijgen voorgeschoteld. Natuurlijk staan er ook nu een boel paddenstoelen in het bos, maar deze zijn voor het grootste deel eenvormig en van dezelfde kleur. 








dinsdag 11 september 2012

Paddenstoelentijd - 1

Het zou nu volop paddenstoelentijd moeten zijn. En dan heb ik het niet over de eetbare exemplaren zoals de cantharellen, maar over de vele andere soorten die normaal gesproken in september het bos opsieren.

Nu hebben we over de cantharellen niets te klagen, we hebben deze in overvloed kunnen plukken, maar veel van hun verwanten hebben zich nog nauwelijks laten zien. In het bos is de grond opmerkelijk leeg. En naast het groen van het mos en de bossenstruiken alsmede het geelbruin van de afgevallen blaadjes is er niet veel kleur te zien.

Wie weet komt het nog, maar het kan ook best zo zijn dat de paddenstoelentijd dit jaar niet echt van zich zal doen spreken.

zaterdag 8 september 2012

Vrijheden

Heel, heel lang geleden kregen we gezinsuitbreiding. We voedden het nieuwe gezinslid strak in de leer en consequent op - iets waarvan we later overigens alleen maar plezier hebben gehad. Zo zou ze bijvoorbeeld nooit, maar dan ook nooit menseneten krijgen.


Inmiddels hebben we enorm veel met haar meegemaakt en heeft het jonge hondje van weleer zich - door wat ze voor ons betekent - een heleboel vrijheden weten te verwerven.

vrijdag 7 september 2012

Fruitleer

Onlangs kwam ik in een Amerikaans boek een traditionele manier tegen om bosvruchten te conserveren. Ik besloot meteen om deze methode uit te proberen. De keuze van de bosvrucht lag voor de hand: bosbessen.


Het werkt als volgt. Je spreid de bessen uit in een donkere metalen tray - in dit voorbeeld gebruik ik een bakplaat uit een oude oven.


Vervolgens druk je de bessen kapot. De puree die dan ontstaat, verdeel je gelijkmatig over de bodem van de tray tot een laag van ruim een halve centimeter dik.


Dan zet je de tray op een zo warm mogelijke plaats in de zon. Wanneer de bovenkant van de puree goed droog is - meestal na een dag drogen, maak je er met een spatel repen van die je omdraait. Daarna laat je de onderkant goed drogen. Reken ook daar minimaal een dag voor, wederom in de volle zon. Zorg er voor dat het eindproduct goed droog is, anders gaat het onherroepelijk schimmelen.


Het eindproduct: fruit leather oftewel fruitleer, een heerlijk tussendoortje dat je maandenlang kunt bewaren.

Als je geen gevoel hebt voor traditie, of gewoon slecht weer of minder tijd, dan kun je de puree ook in de oven - lage stand - of met behulp van een elektrisch kacheltje drogen. De smaak zal er niet minder van worden.

woensdag 5 september 2012

Overgang

De omslag van zomer naar herfst verloopt supersnel. Nauwelijks een week geleden begonnen de berken gele blaadjes te vertonen. Je moest goed kijken om ze tussen het groen te ontdekken. Inmiddels is het andersom. De berken zijn geel met slechts hier en daar nog wat groen. Langzaam maar zeker begint zich op de grond een tapijt van afgevallen bladeren te vormen.


De guldenroede staat volop in bloei. Deze plant is in onze omgeving de laatste bloeier van het jaar. Wanneer de guldenroede is uitgebloeid, zullen de loofbomen het grootste deel van hun bladeren hebben laten vallen.

Niet alleen de plantenwereld is in de overgang. Ook in de dierenwereld zijn veranderingen merkbaar. Eén voor één komen de vogels die we de afgelopen maanden nauwelijks hebben gezien - gedurende de zomer zitten ze diep in de bossen en bij de meest afgelegen meren - weer tevoorschijn. Velen van hen bereiden zich voor op, of zijn al begonnen aan, een lange reis naar warmer oorden.


Afgelopen zondag onderbraken deze twee zangzwanen - verwant aan de Noord-Amerikaande trompetzwaan - hun reis naar het zuiden bij een vennetje hier in de buurt. Inmiddels zijn ze alweer verder getrokken.

dinsdag 4 september 2012

Stofzaad

Zo'n twee weken geleden vond ik op een steenworp afstand van ons huis enkele merkwaardig uitziende plantjes. Bij nadere beschouwing bleken het bloemen te zijn, en zoals je op onderstaande foto kunt zien, waren ze zo goed als kleurloos.


Enig speurwerk in de bloemengids leerde me dat het hier om stofzaad - Monotropa hypopitys - ging.

Stofzaad is een in naaldbos voorkomend bladgroenloos plantje dat tot de familie der heideachtigen behoort. Het is een zogenaamde epiparasiet die met behulp van in de grond voorkomende schimmels, voedingsstoffen aan boomwortels onttrekt.


Zo zagen de gele bloempjes van het plantje er van dichtbij uit.

zondag 2 september 2012

Een kampioen waardig

Ruim een decennium lang was Anders Olsson in zijn klasse de ongeslagen kampioen op de 400 meter vrije slag. Ontelbare malen verbeterde hij hierop het wereldrecord en zowel tijdens de Paralympics van 2004 als die van 2008 vestigde hij op deze afstand een nieuw Paralympisch record. Gisteravond kwam er echter een einde aan het tijdperk Anders Olsson. Tijdens de Paralympische finale in Londen moest hij voor het eerst in zijn zwemcarrière toestaan dat er op de 400 meter vrije slag een ander eerder finishte dan hij. Anders moest genoegen nemen met de tweede plaats en de Ier Darragh McDonald ging er met het goud vandoor.

Wat mij betreft eindigde Anders' hegemonie één wedstrijd te vroeg. Ik had hem graag gegund dat hij met een laatste zege op zijn favoriete afstand afscheid had kunnen nemen. En ik weet ook zeker dat Anders dat graag had gewild.

Anders' zilveren medaille heeft echter een gouden rand. Geplaagd door chronische schouderblessures heeft hij het afgelopen jaar niet voluit kunnen trainen en de laatste wedstrijd waaraan hij deelnam dateert van mei 2011. Twee maanden geleden was opgeven en zijn deelname aan de Paralympics 2012 annuleren eigenlijk de enige verstandige keuze die hij kon maken. Er was echter één probleem. Anders had nog nooit opgegeven en hij was ook nu niet van plan om dat te doen. Dus verbeet hij de pijn en zette op karakter wellicht wel de zwaarst bevochten prestatie uit zijn hele sportieve loopbaan neer. Een prestatie een kampioen waardig.