vrijdag 31 oktober 2014

Stortvloed aan dieren

Al enkele weken lang hebben we bijna geen dier gezien, maar vandaag vallen we binnen een half uur drie keer royaal met onze neus in de boter. We zijn ten noorden van Tyngsjö met de auto onderweg naar huis. De middag loopt ten einde en het begint langzaam te schemeren wanneer plotseling de berm langs de weg tot leven lijkt te komen. Tientallen, nee honderden vogels vliegen op uit het dorre gras. Gelukkig kiezen ze een koers die hen van de weg af voert om vervolgens vanuit de naast de weg gelegen kaalkap gezelschap te krijgen van nog eens een flink aantal soortgenoten. Terwijl Nicôle de auto vaart laat minderen, kijken we verbaasd en vol bewondering naar de honderden koperwieken die en masse onderweg zijn naar warmer oorden om daar te overwinteren.

We zijn nog maar nauwelijks op snelheid gekomen wanneer ik schuin voor ons iets langs de bosrand zie vliegen. Dit keer is het een behoorlijk uit de kluiten gewassen vogel met de kenmerkende vorm van een uil. Ik maak Nicôle op het dier attent en wederom laat zij de auto vaart minderen. Precies ter hoogte van de plek waar we op de weg tot stilstand komen, neemt de uil doodgemoedereerd op een boomtak plaats om zich eens goed door ons te laten bestuderen. Het is een prachtige Oeraluil die er pas vandoor gaat op het moment dat we het raampje opendoen om te proberen hem te fotograferen.

Op dat moment kan onze dag al niet meer stuk, maar er volgt nog een toetje. Een klein kwartier later zien we links van de weg het silhouet van een eland in de berm. Het is dat we goed opletten omdat het al aardig donker begint te worden, want anders hadden we het dier misschien wel gemist. Of niet. Want terwijl Nicôle de auto voor de derde keer drastisch vaart laat minderen, stapt de elandkoe amper tien meter voor ons de weg op om deze met enkele grote stappen over te steken. Nog voordat ze dat goed en wel heeft gedaan, volgt er in haar kielzog ook nog eens een kalf.

Ook gedurende het laatste stuk naar huis houden we onze ogen goed open, maar een vierde close encounter zit er niet in. Dat zou echter ook wel wat veel van het goede zijn geweest na deze stortvloed aan dieren.

donderdag 30 oktober 2014

Ochtendwandeling

Gisteravond laat wees alles er al op dat het kwik vannacht onder het vriespunt zou dalen. Het was helemaal helder en de wassende maan zorgde samen met ontelbare fonkelende sterren voor een prachtig schouwspel aan de verder pikzwarte hemel. Het was koud, maar het vroor nog niet. Dat deed het vanochtend wel, om acht uur gaf de buitenthermometer vijf graden onder nul aan. Ik besloot om direct na het ontbijt een lange wandeling te maken.
 
De vrieskou voelde heerlijk aan. Het bevroren gras kraakte onder mijn voeten en bijna alles was met een dikke laag rijp bedekt.


In de buurt van het meer hing een dikke mist. Niet ongewoon deze tijd van het jaar. Omdat het water nog relatief warm is, verdampt er tijdens koude nachten veel vocht.


Pas toen de zon aan kracht begon te winnen, klaarde het een beetje op.


Weer terug in het bos zag ik dat de uitloop van de koudwaterbron met een grote hoeveelheid schuimbellen was bedekt.


Het was net alsof iemand er een flinke hoeveelheid wasmiddel in had gegooid, maar dat was natuurlijk niet het geval.


Na wat omzwervingen kwam ik op een groot open veld hoger op de heuvel. Daar was goed te zien dat de dalen nog steeds met mist en laaghangende bewolking waren gevuld. Ik zette koers naar beneden. Richting ons huis - zo'n honderd meter achter de bomenrij op de voorgrond - en een kop warme chocolademelk.

dinsdag 28 oktober 2014

Licht - noodverlichting

Vandaag het laatste deel van onze serie posts over licht in donkere tijden en dat gaat over noodverlichting bij stroomuitval. Tijdens de zomermaanden is het niet beschikken over verlichting in huis niet iets om wakker van te liggen, maar nu we onderweg zijn naar achttien uur duisternis per dag is dat een andere zaak. Midden in de winter is kunstmatig licht in huis namelijk onontbeerlijk. Niet alleen vroeg in de ochtend en 's avonds, maar vaak ook overdag. Bij stroomuitval is het dan bijzonder prettig om op de een of andere manier toch te kunnen zien wat je doet. En dat de stroom regelmatig uitvalt, is een zekerheid waarmee we tijdens onze bijna tien jaar in Zweden hebben leren leven. De laatste keer was tijdens de monsterstorm van begin augustus. Toen zaten we ruim 27 uur zonder stroom. Ook nu terwijl ik dit schrijf, kan het elk moment het licht uitgaan. Er raast namelijk een hevige storm over Värmland en door het geknipper van de verlichting wanen we ons af en toe in een spookhuis.

Terug naar de noodverlichting. We hebben daarvoor twee alternatieven. Allereerst een gaslamp die naast een flinke hoeveelheid licht ook aardig wat warmte geeft. Daarmee slaan we dus twee vliegen in één klap. Daarnaast hebben we nog een op verschillende sterktes instelbare LED-lamp die op batterijen werkt. We gebruiken daarvoor overigens gewone batterijen waarvan we er altijd voldoende in voorraad hebben. Oplaadbare batterijen hebben namelijk de vervelende eigenschap om ook als je ze niet gebruikt langzaam hun spanning te verliezen. En tijdens stroomuitval heb je nu eenmaal niets aan lege batterijen.

zondag 26 oktober 2014

Wintertijd

Nu de klok weer op wintertijd staat, hebben we eindelijk het uur dat ons bijna zeven maanden geleden is afgepakt weer teruggekregen. Vandaag hebben we dus een uur extra. Wat zullen we daar eens mee doen? Lekker lang uitslapen? Nee, dat komt er niet van. Niet alleen onze eigen inwendige klok, maar zeker ook die van Jeanny staat dat niet toe. Over het ontbijt doen we net zo lang als normaal. Dat geldt ook voor de huishoudelijke klussen die we gewoonlijk zondagochtend plegen te doen. Dan volgt de wandeling met Jeanny. Heerlijk uitwaaien - understatement, het stormt - en in tegenstelling tot de afgelopen dagen eindelijk weer eens niet in de regen. Vervolgens wat lezen en een lekkere lunch. Tot nu toe hebben we onze winst nog steeds niet verzilverd. Wat correspondentie afhandelen, nogmaals een uurtje naar buiten, spelen met Jeanny, koffie en thee met iets lekkers, een stukje voor onze weblog schrijven en voorbereidingen treffen voor het avondeten. Wacht even, daarvoor is het nog veel te vroeg. Nu is het moment daar om niet alleen onze inwendige klok te trotseren, maar ook het extra uur nuttig te besteden. We hebben een goed idee. Met een beetje goede wil kunnen we in dat uur een hoofdstuk of twee voor een van onze nieuwe boeken schrijven. Aan de slag dus!

donderdag 23 oktober 2014

Licht - reflexband

Een van de lezers van de weblog van mijn baasjes vroeg zich af of ik buiten in het donker ook een hoofdlamp draag. Het antwoord op die vraag is simpel: nee, dat doe ik niet. Ik heb om in het donker mijn weg te kunnen vinden geen extra licht nodig. Anders dan mijn baasjes kan ik met mijn hondenogen namelijk nog heel redelijk in het donker zien. Bovendien heb ik een scherpe neus en een ijzersterk geheugen waarin de details van alle paadjes hier in de buurt zijn opgeslagen. Nee, zelfs geblinddoekt zou ik prima in staat zijn om mijn weg te vinden.
 
Wel hebben mijn baasjes mijn halsband en riem van reflexband voorzien. Door deze reflecterende bandjes - één daarvan heeft ook nog knipperende rode lichtjes - ben ook ikzelf in het donker prima te zien!

woensdag 22 oktober 2014

Licht - pannlampa

Ook als we in het donker te voet op pad zijn, doen we dat niet zonder van goede verlichting te zijn voorzien. Allereerst willen we namelijk graag zien waar we lopen. Dat scheelt niet alleen vervelende struikel- en valpartijen, maar ook ernstiger zaken zoals bijvoorbeeld de punt van een afgebroken tak in je oog. Daarnaast willen we in het geval dat we op de weg lopen ook graag wórden gezien. We zitten er namelijk niet op te wachten om van onze sokken te worden gereden door een automobilist die ons niet ziet.

Tot en met vorige winter bestond onze persoonlijke verlichting uit een schijnwerper die aan een riem over onze schouder hing. In de lage stand gaf deze genoeg licht om ons mee te redden en in de hoge stand scheen deze net zo ver als de extraljus van onze auto, al was de batterij dan wel snel leeg. Aan het einde van de winter werd echter duidelijk dat de oplaadbare batterij van deze schijnwerper zijn beste tijd wel had gehad en dat we voor de komende winter iets nieuws zouden moeten kopen. Wat mij betreft werd dat een pannlampa - hoofdlamp in het Nederlands, al stelde Nicôle eerst dat ze nooit van haar leven met zo'n ding op haar hoofd zou gaan rondlopen. Gelukkig doet de pannlampa het zo goed dat Nicôle na één keer onder lichte dwang uitproberen helemaal om was. Misschien is ze nu zelfs nog wel enthousiaster dan ik!


Zie je hier buiten in het donker dan echt helemaal niets? Als er sneeuw ligt of tijdens heldere nachten, dan valt dat nog wel mee. Maar nu ligt er nog geen sneeuw en zie je als het bewolkt is letterlijk bijna geen hand voor ogen.


Nogmaals een foto vanaf exact dezelfde plek. Nu met de pannlampa aan op ongeveer de helft van de maximale sterkte. Licht genoeg om ons een pad door het bos te kunnen banen!

zondag 19 oktober 2014

Licht - extraljus

Nu de duisternis ons steeds meer in haar greep krijgt, gaat kunstmatig licht een steeds grotere rol in ons dagelijks leven spelen. Laten we beginnen met de verlichting van onze auto. Naast de gewone verlichting - dimlicht - heeft deze geen groot licht, maar zogeheten extraljus. Dat zijn verstralers die op veel Zweedse auto's boven de voorbumper zijn gemonteerd. Deze extraljus hebben niet alleen een veel hogere lichtopbrengst, maar ook een veel groter bereik dan het groot licht waarvan auto's standaard zijn voorzien. En dat is wanneer je in het donker over de onverlichte Zweedse (bos)wegen rijdt geen overbodige luxe, zoals we konden vaststellen toen we gisterochtend al om zes uur met de auto onderweg waren. Om te beginnen het 'zicht' met dimlicht.

 
En vervolgens het 'zicht' met extraljus. Zoals je kunt zien, is het een enorm verschil. Groot licht zou trouwens nog niet half zo ver reiken. Het is overigens ook prettig dat de sneeuwstokken die inmiddels langs de weg staan van reflecterende banden zijn voorzien.


In onze provincie tenminste. Want toen we de grens met buurprovincie Dalarna overstaken, zagen we dat de sneeuwstokken daar geen reflecterende band hadden waardoor ze in de verte helemaal niet meer waren te zien. Het is vreemd dat verkeersveiligheid kennelijk niet overal in Zweden even belangrijk is.

donderdag 16 oktober 2014

De slechtvalk

Onlangs stond ik voor het eerst sinds het einde van de zomer weer aan de voet van de imposant uit het bos oprijzende klif. Het deed me goed weer op deze mooie en indrukwekkende plek terug te zijn. Na een korte overgangszone waar de bomen met hun wortels nog net houvast vinden, rijzen tientallen meters kale rots steil vanuit het verder slechts licht heuvelende landschap omhoog. Ik ken hier in de omgeving meerdere van dit soort steile rotswanden, maar geen andere waarvan de hoogte ook maar in de buurt komt van deze.

Afgezien van het ruisen van de wind was het helemaal stil. Dat was de vorige keren dat ik hier was wel anders. Toen was regelmatig het gekrijs van de op de klif nestelende slechtvalken te horen. Eerst alleen in de buurt van de klif zelf, maar later toen de oudervogels hun jongen vliegles gaven ook in de wijdere omgeving. Eén specifieke ochtend had ik een bijzondere ontmoeting met deze roofvogels. Ik liep over een bosweg in de buurt en hoorde ze ergens hoog in de lucht naar elkaar krijsen. Waarom ook niet, dacht ik en begon op een hoge toon geluiden te maken waarvan ik hoopte dat ze de vogels naar me toe zouden lokken. En dat werkte waarempel nog ook. Aan hun gekrijs hoorde ik dat de vogels steeds dichterbij kwamen totdat ze uiteindelijk schuin boven me in mijn gezichtsveld kwamen. Ze daalden iets, vlogen enkele rondjes en gingen er vervolgens weer vandoor. Ze zullen wel bedacht hebben dat ik een iets te grote prooi was om op te oefenen...

De slechtvalk - pilgimsfalk in het Zweeds - is een van de grotere valken. Deze roofvogel broedt graag op kliffen en steile rotspartijen aan de voet waarvan water in de buurt is. Zijn voedsel bestaat voor het overgrote deel uit middelgrote vogels. Tijdens de duikvlucht naar zijn prooi bereikt de slechtvalk snelheden van meer dan 350 kilometer per uur en daarmee is hij waarschijnlijk het snelste dier ter wereld. In Zweden - en dan zeker in onze omgeving - komt de slechtvalk niet veel voor, volgens de officiële klassificaties is zijn status kwetsbaar. Om te overwinteren trekt de vogel naar warmer oorden.

dinsdag 14 oktober 2014

Diversiteit

Iets wat ons bijzonder goed bevalt aan ons leven in Zweden is dat we elke dag weer kunnen genieten van al het moois dat de natuur ons biedt. We wonen er immers middenin! Het leuke is daarbij ook nog eens dat we - alhoewel we hier nu al negen en een half jaar wonen - nog steeds met grote regelmaat nieuwe dingen ontdekken. En dat zal met een beetje geluk altijd zo blijven, want de diversiteit is hier enorm. Je zou het in een land dat zo noordelijk ligt als Zweden wellicht niet verwachten, maar er komen hier naar schatting 61.750 verschillende planten- en dierensoorten voor. Uiteraard spreken die niet allemaal evenveel tot de verbeelding en krijg je een groot aantal daarvan - met het blote oog - nooit te zien, maar toch... Als je op zoek gaat, dan is er genoeg te ontdekken.
 
De in Zweden voorkomende planten- en dierensoorten zijn in de volgende groepen in te delen (het getal tussen haakjes geeft het geschatte aantal verschillende soorten in de betreffende groep aan): insecten (24.500), schimmels (12.500), algen en protozoa (8.500), bacteriën (4.000), vaatplanten (3.800), korstmossen (2.000), spinachtigen (1.800), kreeftachtigen (1.500), mossen (1.000), wormen (1.000), weekdieren (650) en gewervelden (500).

maandag 13 oktober 2014

Stormschade

Begin augustus werd Värmland twee dagen achter elkaar door een verschrikkelijk noodweer geteisterd. In de directe omgeving van ons huis sneuvelden tal van bomen en door schade aan de bovengrondse elektraleidingen zaten we meer dan 24 uur zonder stroom. Inmiddels is een deel van de schade die de windhozen in het bos hebben aangericht in kaart gebracht. Voorzichtige schattingen wijzen erop dat in totaal ongeveer 250.000 kubieke meter bos onder het geweld van het noodweer is bezweken. Omgerekend naar forse volwassen bomen zijn dat minimaal 250.000 bomen zodat het totale aantal gevelde bomen een veelvoud van dat getal zal zijn. De bossen in de omgeving van Sunne - een gemeente ten zuidoosten van Hagfors - werden het zwaarst getroffen.

zaterdag 11 oktober 2014

Elandenjacht

Overmorgen breekt er een onrustige periode aan in de bossen om ons heen. Dan begint de jaarlijkse elandenjacht met de traditionele jachtweek waarin de lokale jachtploegen vijf dagen achtereen hun best gaan doen om zoveel mogelijk elanden te verschalken. Als het quotum niet wordt gehaald, dan zal er ook na de jachtweek tijdens de weekends op elanden worden gejaagd.
 
De 'jager' op onderstaande foto is er op tijd bij. Hij heeft al enkele dagen geleden de best jachtpas uitgezocht en zit daar nu geduldig te wachten totdat maandag de jacht begint. Gelukkig voor de elanden schiet hij aan zijn geweer te zien niet met scherp.

vrijdag 10 oktober 2014

Afgedroogd

De wind giert door de bomen en het regent dat het giet. Er zijn honden - en mensen - die liever binnen zouden blijven, maar dat geldt niet voor mij. Ik wil gewoon naar buiten, lekker een rondje lopen. Kom op baasjes, niet zo treuzelen, we gaan! Onderweg neem ik net als anders uitgebreid de tijd om overal aan te snuffelen. En zie je wel, die vos ligt ook niet in zijn hol te schuilen, ook hij is gewoon op pad. Van nijd moet ik een paar keer heel hard blaffen. Halverwege het rondje komen we langs de beek. Door de regen kolkt het water er nu doorheen. Voor mij is dat extra uitnodigend. Ik maak aanstalten om er in te springen, maar jammer genoeg houdt mijn baasje me tegen. Flauw hoor! Zo makkelijk komt ze echter niet van me af. Eenmaal thuis haal ik mijn bal op om haar daarna op mijn hele repertoire van uitdagende, smekende en verleidelijke blikken te trakteren. En natuurlijk zwicht mijn baasje meteen. Nadat we even lekker met de bal hebben gespeeld gaan we weer naar binnen. Maar eerst word ik even grondig afgedroogd!

donderdag 9 oktober 2014

Van de nood...

Het overwegend droge en zonnige herfstweer waar we de afgelopen weken van mochten genieten, heeft plaatsgemaakt voor een heel wat onstuimiger weertype. Nu zijn het wind, wolken en regen die het weerbeeld bepalen. En alhoewel het nog steeds geen straf is om buiten te zijn, brengen we meer tijd binnenshuis door dan we eigenlijk zouden willen.
 
Met het gebulder van de wind en het gedruppel van water in de regenpijpen als achtergrondmuziek maken we van de nood een deugd. We hebben namelijk best nog wel het een en ander te doen. Wat vertaal- en advieswerk, het bijwerken van onze administratie, voorbereidingen voor een nieuw boek, een hoognodige grote herfstschoonmaak en het archiveren van foto's zorgen ervoor dat we ons niet vervelen. Bij die foto's onder andere enkele exemplaren die ik vorige week tijdens een lange wandeling maakte.

 
Aan de oever van het vennetje op de foto hierboven vond ik een stuk van het skelet van wat volgens mij ooit een of andere vogel was.


Midden op de dag staat de zon steeds lager en zijn de schaduwen steeds langer.


De wandeling trakteerde me niet alleen op prachtige vergezichten...


Maar ook op mooie composities van dichtbij.

dinsdag 7 oktober 2014

Herfsttooi

Vorige week schreef ik ook al over een gouden moment waarop we door het samenspel van het zonlicht met de geel gekleurde bladeren van een berk in herfsttooi werden getrakteerd. Vandaag viel me nog zo'n moment ten deel. Slechts heel even brak het grijze wolkendek waaruit heel de dag een zachte miezerregen viel open. Maar het was genoeg...

maandag 6 oktober 2014

Kaputt - vervolg

Hieronder nog wat voorbeelden van het spoor van vernieling dat de op hol geslagen slyröjare vorige week door de omgeving trok. We hebben er niet intensief naar hoeven zoeken, ze zijn slechts het topje van de ijsberg!

 






zaterdag 4 oktober 2014

Kaputt

Twee à drie keer per jaar ontdoet de wegbeheerder de wegkanten van onkruid en struikgewas. En dat is gezien de snelheid waarmee dat daar groeit geen overbodige luxe. Hiervoor wordt een zogeheten slyröjare ingezet - een grote tractor voorzien van een maaiarm met aan het uiteinde een enorme slijpschijf en enkele razensnel ronddraaiende kettingen - die deze klus met groot gemak klaart.
 
Enkele dagen geleden kondigde een enorm kabaal weer eens de komst van de slyröjare aan. Niet veel later zagen we hem in de verte langzaam over de grote weg voorbijrijden. De herrie was oorverdovend en we kregen spontaan medelijden met alles dat onder het geweld van de medogenloze maaimachine sneuvelde.
 
Enkele uren later gingen we met de auto op pad en werden we toen we de weg opreden onaangenaam verrast. Of het spontane medelijden dat we eerder voelden nu een voorgevoel was of niet, van onze brievenbus was niet veel meer over. Deze constatering werkte niet bepaald bloeddrukverlagend en de woorden die aan mijn mond ontschoten zijn beslist niet voor herhaling vatbaar.
 
Inmiddels weten we dat molestering van onze brievenbus zeer beslist geen misser was. Integendeel, in de directe omgeving sneuvelden tal van paaltjes die de ligging van elektra- en telefoonleidingen aangeven. En langs de grote weg naar Hagfors telden we over een afstand van amper zes kilometer maar liefst 21 onthoofde reflectorpalen. Allemaal kaputt.



woensdag 1 oktober 2014

Sfeerverlichting

Als gevolg van de steeds vroeger ondergaande zon vinden onze avondwandelingen met Jeanny meer en meer op de grens van de schemering met de duisternis plaats. En hoewel we de lichte zomeravonden nu al missen, genieten we toch ook met volle teugen van de sfeervolle beelden die het donkere jaargetijde ons laat zien.


Niet lang nadat de achter de horizon verdwenen zon de lucht in het oosten nog fraai opkleurde, neemt de reeds enkele uren aan de hemel staande maan de functie als blikvanger over.


De rit terug naar huis vindt in donker plaats. Alleen laag aan de oostelijke hemel is nog een band van licht te zien.


Voor ons vertrek hebben we thuis de sfeerverlichting al aangedaan. Dat staat garant voor een gezellig thuiskomen.