Valborgsmässoafton 2011

Er zijn verschillende manieren om het begin van de lente te bepalen.

De meest eenvoudige is die gebaseerd op de stand van sterren en planeten. De zogenaamde astronomische lente begint op het noordelijk halfrond meestal op 21 maart (en soms op de 20ste of 22ste). Deze methode is wat kort door de bocht en houdt geen rekening met waar men zich bevindt en evenmin met de wijze waarop de weergoden hun medewerking al dan niet verlenen.

Een meer exacte manier is die waarbij wordt uitgegaan van de gemiddelde dagtemperatuur gerekend over een bepaald aantal aaneengesloten dagen. Als deze een vooraf bepaalde waarde overschrijdt, dan is volgens deze methodiek het voorjaar gearriveerd. Over het algemeen klopt deze bepaling min of meer met wat je in de natuur om je heen kunt waarnemen.

Dan is er nog de Zweedse traditie om op 30 april - Valborgsmässoafton - middels het ontsteken van grote Walpurgisvuren afscheid van de winter te nemen. Logisch doorredenerend zou de lente dan op 1 mei beginnen.

Na vandaag hebben we in elk geval al deze momenten achter ons en kunnen we de komst van het voorjaar op geen enkele wijze meer ontkennen. En als we naar de stand van zaken in de ons omringende natuur kijken, dan kunnen we niet anders dan constateren dat de lente al een hele tijd geleden is begonnen. Het lijkt er zelfs op dat we hard op weg zijn naar de zomer. Het eerste teken daarvan zagen we vanochtend. Toen we na de eerste buitenklus van de dag even zaten bij te komen, zagen we hem door de tuin heen en weer vliegen: de eerste zwaluw van dit jaar. Het was een prachtig gezicht.

Trouwe viervoeter

Afgelopen winter vond Ben een dode eland. Omdat de resten van het dier vastgevroren zaten in de diepe sneeuw, viel er niet veel meer te zien dan een hoop botten en een stuk karkas. Nu het voorjaar alle vrieskou heeft verdreven, leek het daarom een goed idee om nogmaals een kijkje te nemen bij de overblijfselen. We wilden namelijk graag weten of we met een volwassen dier of kalf te maken hadden, en of het een mannetje of een vrouwtje betrof.

Hoewel we 'speurneus' Jeanny bij ons hadden, lukte het niet om de plek terug te vinden. Sterker nog, bij het zoeken naar het eerste slachtoffer, 'maakte' ik een tweede. Toen ik mijn bergschoen op een droge tak zette, brak deze in tweeën en het achterste deel daarvan zwiepte zo in Jeanny's oog! De hond zette het uiteraard op een piepen, en mijn hart brak haast van schuldgevoel en medelijden.

Terwijl ik met Jeanny een veiliger stuk bos opzocht en haar oog nog eens goed bekeek, zette Ben de zoektocht voort. Na een kwartier was Jeanny weer bijgekomen en Ben nog steeds niet terug. Ik aaide de hond troostend en vroeg of ze het me erg kwalijk nam. Als antwoord legde ze haar poot in mijn hand en kreeg ik een lik in mijn gezicht. Alsof ze wilde zeggen dat we altijd vriendjes zullen blijven, wat er ook gebeurt en hoe onhandig het vrouwtje ook met haar omgaat...

Speciale vondst

Nog steeds genieten we van het prachtige voorjaarsweer. Hoewel we gisteren (eindelijk) een bewolkte dag kenden, was het wederom prima weer om in de tuin bezig te zijn. We 'vermaakten' ons onder andere met het verzamelen van afgewaaide takken en tot mijn grote vreugde vond ik daarbij een afgevallen hoorn van een reebok. Normaal gesproken weten knaagdieren wel raad met deze lekkernij, en knabbelen zij de extra kalk die zo'n gewei bevat graag naar binnen. Dit exemplaar was echter nog helemaal gaaf, en heeft een ereplaatsje gekregen in onze hoekkast, waarin we nog meer 'vondsten uit de natuur' bewaren.

Voorjaarsplons

Jeanny is een echte waterhond. In de warme tijd van het jaar brengt ze zoveel mogelijk tijd in de buurt van, of nog liever in, het water door. Haar enthousiasme grenst af en toe aan het hysterische en dan moeten we stevig ingrijpen om haar weer kalm te krijgen. Vandaag maakte het aanhoudend warme weer Jeanny's eerste echte zwemcapriolen van dit jaar mogelijk en kreeg ze van ons de vrije teugel voor een heuse voorjaarsplons.

Voor de duik.

Na de duik.

En uitschudden maar ...

Timmervreugde

De afgelopen anderhalve week hebben we dankbaar gebruik gemaakt van het, voor de tijd van het jaar, ongewoon mooie weer. Zo hebben huis, erf en schuren een grondige voorjaarsschoonmaak achter de rug en is de tuin inmiddels helemaal zomerklaar. Ook hebben we aan het huis en de schuren weer het nodige onderhoud verricht, allemaal in de categorie timmerwerk. Als puntje op de 'i' versierden we de nieuwe windveren van het verandadak met een vleugje typisch Zweedse snickarglädje - timmervreugde.

Prachtige fladderaars

Eindelijk lukte het me om gistermiddag een zwarte specht, één van de meest opvallende vogels die ons bos bevolken, met de camera vast te leggen. Hoewel het dier niet zeldzaam is, is de spillkråka bijzonder schuw en bij het minste of geringste geluid vertrokken. Hij maakt tijdens zijn vlucht een prachtig 'scherend' geluid, en dikwijls bestonden onze ontmoetingen uit het opvangen van een glimp van de vogel en nagenieten van het geluid dat zijn glijvlucht voortbrengt. Ook de roep van de zwarte specht is erg apart: deze lijkt het meest op de fluit van een stoomlocomotief die het sein geeft om te vertrekken.

Tijdens de avondwandeling met Jeanny hoorde Ben een blaffend geluid uit het bos. Ik dacht hierin een reetje te herkennen, en besloot het dier voorzichtig te besluipen. Ben wilde liever rechtsomkeert maken, om het hertje niet te storen. Gelukkig luisterde ik niet naar de wijze raad van manlief, en kwam tot mijn grote verrassing geen blaffende ree tegen, maar een uil! Niet veel later kwam de partner van de uil ook tevoorschijn, die aanvankelijk in het nabij gelegen open veld bezig was met de jacht op muizen. Kennelijk gealarmeerd door het blaffende geluid kwam de tweede roofvogel kijken of er daadwerkelijk gevaar dreigde. Blijkbaar vond deze uil van niet, want de vogel produceerde na enig speurwerk een veel rustgevender Hoe, Hoehoe-geluid.

Toch hielden de uilen het niet veel later voor gezien, en vlogen wat dieper het bos in, daarmee uit ons zicht verdwijnend. Hoewel we de roep van de Oeraluilen (want dat was de soort) enige weken geleden al eens mochten horen, zorgde het zien van de vogels voor nog meer vreugde. Twee bijzondere vogelsoorten op één dag, wat kan een mens zich eigenlijk nog meer wensen?

Voorjaarsbloeiers

Ik kan me niet herinneren dat wij het in de zes jaar welke we hier nu wonen, zo vroeg in het voorjaar al zo warm hebben meegemaakt. Alhoewel het 's nachts soms nog licht vriest, stijgt de temperatuur overdag al enkele dagen achter elkaar met gemak boven de twintig graden. En volgens de weersgeleerden schijnt dat voorlopig ook zo te blijven. Als gevolg van de warmte schieten de voorjaarsbloeiers uit de grond.

Vitsippa oftewel bosanemoon.

Tussilago oftewel klein hoefblad.

Vroege vogels

Het is even voor zessen wanneer Jeanny naast het bed staat te trappelen en kwispelen. Barstensvol energie en kijkend alsof ze wil zeggen: "Kom op, het is al lang licht en de hoogste tijd om naar buiten te gaan."

Ik moet op dit tijdstip even mijn best doen om dezelfde hoeveelheid energie te activeren, maar besluit wel om aan de wens van onze hond gehoor te geven. Aan alle vogelgeluiden die zachtjes door het slaapkamerraam tot me doordringen te horen, is de natuur namelijk ook al wakker.

We maken een extra lange wandeling, genieten van het fluitconcert dat de vele vogels geven en bestuderen verse sporen van de aartsvijanden vos en ree. Af en toe houden we stil om alle indrukken goed op ons te laten inwerken. Eigenlijk is het zo vroeg op de dag, wanneer er nog totaal geen geluiden van menselijke activiteit te horen zijn, extra mooi. Misschien moet ik van zo vroeg opstaan maar een gewoonte maken, in elk geval tijdens de lichte maanden van het jaar.

Poll nummer twee

De definitieve uitslag van lezerspoll nummer twee is inmiddels ook bekend.

Op de vraag 'waar wil jij een ander leven beginnen' was de respons als volgt: nergens 13%, in Nederland 5% en in het buitenland 82%. Ten opzichte van de eerste poll nam het aantal respondenten met 10% toe. Dat is bemoedigend, maar aan de andere kant doet het grootste deel van onze lezers nog niet mee. En dat behoeft verbetering!

Gelukkig kunnen we wel vaststellen dat in vergelijking met de eerste lezersvraag significant meer respondenten wél tevreden zijn met het leven dat ze nu leiden. Al blijven ze sterk in de minderheid. En voor de overgrote rest lonkt het buitenland. Aan de ene kant begrijpelijk, maar aan de andere kant kun je toch ook in Nederland je leven veranderen? Maar goed, wat geeft ons recht van spreken ... Wij zijn Nederland immers ook ontvlucht.

Wildvraat

Het klinkt idyllisch, al die wilde dieren om het huis.

Dat is het natuurlijk ook, maar het heeft ook een andere kant. Zo genoten we de afgelopen twee zomers van heerlijke aardbeien uit eigen tuin. En wat waren we blij toen we onlangs constateerden dat de planten ook deze strenge winter weer hadden overleefd. In gedachten zagen we ons alweer aan de superzoete zomerkoninkjes zitten. Nou, vergeet het maar. Gisteravond laat kwam er nog even een reebok voorbij en die had kennelijk best trek in wat aarbeienplanten. We waren nog net op tijd om hem het laatste exemplaar te zien verorberen. En die aarbeien de komende zomer ... Die kunnen we op onze buik schrijven.

Gewaardeerde ontmoetingen

In de vroege ochtend spotten we een vogel in de tuin die we niet eerder hadden gezien. Het dier was iets kleiner dan de lijsters en merels die hem gezelschap hielden. Dankzij het vogelhandboek kwamen we er al snel achter dat de rödvingetrast (koperwiek) verwant is aan eerder genoemde vogels, en dat hij graag in de nabijheid van zijn grotere soortgenoten verblijft. Weer wat geleerd.

Iets later in de middag zagen we een klein vogeltje vol ijver de stam van een berk beklimmen. Deze vogel hadden we wel eens eerder gezien, maar erg frequent zijn deze ontmoetingen niet. De trädgårdskrypare (of gewone trädkrypare, deze twee soorten uit elkaar houden is voor een kenner al lastig en voor ons dus zeker) wordt in het Nederlands boomkruiper genoemd. Vlak voordat het diertje de top van de berk was genaderd, schrok het van een langs vliegende specht en fladderde zo vlug als het kon het veilige bos weer in.

Nog nagenietend van deze twee ontmoetingen stond ik niet veel later oog in oog met mevrouw Ree. De geit keek me verbaasd aan, verblikte of verbloosde niet en liep vervolgens nog een ererondje om ons huis voordat ze in het bos verdween. Nu moet ik wel zeggen dat ik achter het raam stond, maar het hertje had me daar toch heel duidelijk zien staan.

Al met al een dag vol mooie ontmoetingen met de dieren om ons heen. Elke keer weer genieten we van deze onverwachte bezoekers, zeker als we ze ook nog met de camera weten vast te leggen!

Voorjaarsverrassing

Terwijl het weer steeds meer tekenen van het voorjaar begint te vertonen, werden we met een herfstige verrassing geconfronteerd. Nu de sneeuw zo goed als weggesmolten is, wordt ons gazon ook steeds meer zichtbaar. En daarop vonden we, na de hele winter goed verstopt te zijn geweest onder een dikke laag sneeuw, nog een hele berg met bladeren. Omdat de winter nogal onverwacht inviel, en we niet helemaal klaar waren met het opruimen van al het afgevallen blad, lag er dus nog het één en ander in de tuin. Na al die maanden waren we de bladeren allang vergeten, maar vanzelf verdwijnen doen ze nu eenmaal niet. Er zat dus niets anders op dan de kruiwagen en hark te pakken, en het gazon te ontdoen van haar herfstige aanblik. Een wellicht wat vreemde voorjaarsklus, maar nu zijn we toch echt helemaal klaar om de lente met open armen te ontvangen!

Grote schoonmaak

Deze dinsdag stond in het teken van de grote schoonmaak. Ben ontdeed de beide auto's van een dikke laag blubber. Door het vele smeltwater is de grusweg inmiddels veranderd in een modderpoel waarin de wielen niet zelden tot aan de assen in de drassige bodem zakken. De drab zit tot aan het raam en zelfs de motorkap is bedekt met zand en gruis. Het in- en uitstappen van onze jeeps gaat zonder uitzondering gepaard met vieze kleding. Ach, het hoort bij deze tijd van het jaar en we maken ons er niet al te druk om. Versacekleding dragen wij immers al jaren niet meer...

Ook de tuin moest er aan geloven. Gewapend met kruiwagen en hark haalde ik een ongelooflijke hoeveelheid zonnebloempitschillen weg. Twee kruiwagens vol lege doppen belandden in het bos, en dan heb ik nog niet eens alle resten kunnen wegharken. Of liever gezegd: durven wegharken. De afgelopen dagen is de tuin namelijk in het bezit genomen door een flinke groep bergvinken, die al pikkend de grond afstruint op zoek naar nog volle zonnebloempitjes. En om nu in één klap deze vogeltjes hun voer af te pakken omdat ik het er zo rommelig vind uitzien? Nee, dat kon ik niet over mijn hart verkrijgen...

Een kruiwagen vol afval van de zonnebloempitten.

De eerste kraanvogel

Overal om me heen klinkt het kilometers ver dragende geloei van motorzagen. Het lijkt er op dat iedereen deze mooie zonnige ochtend gebruikt om de bomen die tijdens de storm van afgelopen vrijdag sneuvelden, op te ruimen. Ook ik doe, noodgedwongen, mee met deze verstoring van de stilte welke hier gewoonlijk heerst.

Nadat ik de nog overeind staande stam van een op zes meter hoogte afgebroken den heb geveld, en deze vervolgens in mootjes heb gezaagd, besluit ik om even pauze te nemen - het moet tenslotte leuk blijven. Ik zet de motorzaag uit, doe mijn gehoorbeschermer af en neem plaats op de stronk van de zojuist omgezaagde boomstam.

Terwijl Nicôle naar buiten komt met koffie en koek, hoor ik in de verte het onmiskenbare geluid van een kraanvogel. Ik speur de hemel af en uiteindelijk - het duurt even - zie ik hem (of haar) hoog boven ons in de lucht. Ik wijs de eveneens speurende blik van Nicôle in de goede richting en samen kijken we geruime tijd naar de verrichtingen van de majestueuze vogel. Deze heeft duidelijk grote moeite met de nog immer zeer straffe wind vanuit het noorden. De normaal gesproken gracieus vliegende kraanvogel wordt keer op keer uit de goede richting geblazen en moet dan grote inspanningen doen om weer op de juiste koers te komen. Het is een boeiend gevecht tegen de elementen dat het dier enorm veel kracht moet kosten. Pas wanneer de vogel door de boomtoppen aan het zicht wordt onttrokken, kunnen we onze focus weer op iets anders richten. We genieten echter nog wel de hele dag na van het bijzondere gevoel dat het zien van de eerste kraanvogel van dit jaar ons geeft.

Stormschade

Vandaag waren we druk in de weer met het opruimen van de schade die de storm van gisteren veroorzaakte. In de directe omgeving sneuvelden tientallen bomen, waarvan enkele op ons eigen erf. Gelukkig liepen alle gebouwen en de auto's geen schade op.

Het dak eraf

Een flinke storm giert door Laggåsen. Na een boodschappenrondje in Hagfors vinden we bij thuiskomst ons vogelvoerhuis in drie stukken terug in de tuin. Ook een van de andere voerplaatsen heeft het moeten ontgelden. Daar is het complete houten frame, waaraan een voerautomaat is opgehangen, weggewaaid.

Wanneer we in de tuin kijken naar het natuurgeweld, en de bomen bijna horizontaal in de wind zien staan, breken enkele dennen die niet opgewassen zijn tegen de storm doormidden. De vallende boomtoppen geven harde klappen wanneer zij de grond bereiken.

Het is een griezelig gezicht om deze toch fikse bomen als luciferhoutjes te zien afbreken. Voor de zekerheid parkeert Ben de auto's, die normaal gesproken juist in de beschutting van een mooie berk staan, midden in de tuin. Veiligheid staat nu voorop.

Binnen vullen we enkele emmers met water. Het zou ons namelijk niet verbazen als er een boom over de elektraleiding valt, met alle (stroomloze) gevolgen van dien. Voorlopig duimen we maar dat alles goed afloopt, en hopen dat de storm niet al te veel schade met zich meebrengt.

Dit vogelhuisje heeft betere tijden gekend.

Viervoeters

We zijn weer een stapje verder met het voltooien van onze nieuwe website. Vanaf nu zijn alle foto's weer te bekijken via de links op de pagina 'beeldmateriaal'.

Speciaal voor deze gelegenheid hebben we een greep in de oude doos gedaan en een verzameling foto's in het nieuwe fotoalbum 'viervoeters' geplakt. Niets bijzonders, maar gewoon om te testen.

De beer is los!

Vanmiddag liet bosopzichter Magnus weten dat er een beer in de directe omgeving van Laggåsen had gelopen. Deze was kennelijk uit zijn winterslaap ontwaakt, en gezien het wat slingerende spoor nu op zoek naar eten. Gewapend met de fotocamera én Jeanny toog ik op pad om de voetafdrukken te bekijken.

Magnus was nog in de buurt aanwezig, en zo aardig om ons de juiste richting te wijzen. We moesten een stukje het bos in maar kwamen de voetafdrukken al snel tegen. Vlug werden enkele foto's geknipt voor de website, want het voorjaarszonnetje deed aardig haar best om de sporen snel te laten smelten. Ook in de berm, die momenteel zeer zacht is door het vele smeltwater, waren enkele duidelijke footprints te vinden.

Helaas hield het spoor na enige honderden meters op, en viel niet meer op te maken welke kant het dier op gewandeld was. Misschien maar goed ook, want een pas uit zijn winterslaap ontwaakte hongerige en daardoor chagrijnige beer kun je maar beter niet voor de voeten lopen.

Modder

Heerlijk dat de sneeuw nu eindelijk verdwijnt. En helemaal fantastisch dat alle beekjes weer beginnen te stromen en dat er overal grote plassen met water liggen. Ik ben namelijk gek op dat natte spul en durf best te bekennen dat ik dat 's winters heel erg mis. Dat leed is nu echter geleden en ik doe mijn uiterste best om de schade zo snel mogelijk in te halen.

In tegenstelling tot mijn baasjes, die om de plassen heen lopen, paradeer ik er zo veel mogelijk doorheen. Daarbij probeer ik geen plas te missen en zoek ik als het even kan de diepste plekken op. En als ik die heb gevonden, dan begin ik als een gek te graven. Terwijl ik verwoede pogingen doe om de kuil nog dieper te maken, vliegt de modder me om de oren. Het duurt dan ook niet lang voordat ik zeiknat ben en helemaal onder de prut zit. Wat voelt dat lekker en wat heb ik dat gemist!

Er gaat geen wandeling voorbij, zonder dat ik onder de modder thuiskom. Ook waar er geen plassen liggen, zijn de wegen namelijk bedekt met een dikke laag smurrie. Dus zelfs die enkele keer dat ik me inhou, blijf ik verre van schoon. Elke keer wanneer we weer thuiskomen, moeten mijn baasjes me grondig schoonpoetsen en afdrogen. Dat laat ik slechts onder luid protest toe. En als het me te lang duurt, dan probeer ik gewoon de handdoek te verscheuren. Ik doe daarbij overigens wel voorzichtig, want de komende weken zullen we elke handdoek nodig hebben.

Nog heel even en dan kan ik ook weer waar ik maar wil in het bos lopen. Lekker aan alles snuffelend en op zoek naar stokken om mee in het rond te rennen. Ik kan haast niet wachten!

Na al dat gewroet in de modder moet ik even goed uitrusten.

Dooi

De dooi is definitief ingevallen. Sinds de nacht van donderdag op vrijdag is het kwik niet meer onder nul geweest en ook voor de komende week wordt er geen vorst meer verwacht. Buiten is het grauw en grijs. Afgelopen nacht heeft het geregend en nu hangt er een dikke mist. Het sneeuwdek wordt snel dunner en alhoewel dit op sommige plaatsen nog meer dan een halve meter dik is, komt ook hier en daar de grond alweer tevoorschijn. De gruswegen, die inmiddels grotendeels ijsvrij zijn, liggen vol met plassen en beginnen langzaam in een soppige gravelsmurrie te veranderen. Ook voor de komende tijd zijn stevige laarzen het enige gepaste schoeisel. Ja, zo zullen we nog even letterlijk moeten doormodderen. Maar gelukkig wel met het besef dat het nu echt met de winter gedaan is.



Rondom donker gekleurde dingen zoals stenen of boomstammen smelt
de sneeuw het snelst.

De wegen liggen vol met plassen en beginnen langzaam in een soppige
gravelsmurrie te veranderen.

Een nieuw begin - vervolg

Onze nieuwe website en weblog zijn nu een dikke week in de lucht en we zijn niet ontevreden. Alle functies lijken te werken en het enige waar we nog een goede oplossing voor moeten vinden, is de manier waarop we het fotomateriaal beschikbaar gaan stellen. We hebben daarvoor inmiddels twee mogelijkheden op het oog, dus het zal niet lang meer duren voordat ook dat geregeld is.

Ook onze trouwe lezersschare lijkt tevreden, getuige de postieve reacties die we mochten ontvangen. De meest populaire widget - ja, zo heet dat in blogtaal - is het weerbericht. Dat is terug van weggeweest en iedereen kan nu weer op onze website zien aan welke weerselementen we hier (zullen) worden blootgesteld. Klik maar eens op het schermpje - als je dat nog niet hebt gedaan - en kijk naar alle mogelijkheden en het prachtige schouwspel dat dit fraaie stukje internettechniek van YoWindow biedt.

Met de lezerspoll introduceren we voor het eerst een interactief element op onze website. We zien dit als een test en zullen aan de hand van de reacties bepalen of de poll een blijver wordt. De definitieve uitslag van de eerste lezersvraag is inmiddels binnen. Op de vraag 'droom jij ook wel eens van een ander leven' was de respons als volgt: elke dag 60%, soms 36% en nooit 4%. Daaruit blijken voor ons twee dingen. Allereerst dat we het goede lezerspubliek hebben en bovendien dat de nieuwe subtitel van onze website helemaal niet verkeerd is.

Exit 50-öremunt

Vanaf vandaag is de 50-öremunt ongeldig. Het geldstuk kon sinds 30 september vorig jaar al niet meer als betaalmiddel worden gebruikt, maar nog wel bij de banken worden ingewisseld. Aan dat laatste is nu ook een einde gekomen en de enige waarde die de munt nu nog heeft is die van oud metaal. Het verdwijnen van de 50-öremunt was voor diverse Zweedse media aanleiding om het historische waardeverloop van vijftig öre (voor het gemak te vergelijken met vijf eurocent) nog eens een rijtje te zetten.

2009: het statiegeld voor een (drank)blikje.

1976: een ochtendkrant.

1955: een liter melk.

1930: twee liter benzine.

1880: een diner met drank bij een restaurant.

1555: het jaarloon van een melkmeisje op een boerderij.

Bovenstaand overzicht is niet alleen van nostalgische aard. Het laat ook zien hoe tweeledig het begrip waarde is. Want door ons aller drang naar meer geld, ontstaat inflatie. We hebben dan wel steeds meer in onze portemonnee, maar kunnen er steeds minder voor kopen. Wie houden we nu eigenlijk voor de gek?

Misschien is minder wel meer ...