Julbock maken

Komend weekend valt het officiële startschot voor de kersttijd. Het is dus de hoogste tijd om de kerstversierselen tevoorschijn te halen. En om een julbock te maken. Dit jaar geen levensgrote, maar een meer bescheiden exemplaar.

 

Iedereen die wil weten hoe je zo'n typisch Zweedse julbock kunt maken, verwijzen we graag naar de posts die we daar vorig jaar over publiceerden (Julbock maken - 1, Julbock maken - 2, Julbock maken - 3 en Julbock maken - 4). Deze gingen weliswaar over het maken van een veel groter exemplaar, maar de werkwijze is precies hetzelfde.

Kalm aan

Het was een koude en grijze dag. Sinds gisteravond waaide er een harde - soms stormachtige - gure wind. Deze maakte dat het veel kouder voelde dan de nul graden die de thermometer aangaf. Heel de dag viel er sneeuw. Niet veel en soms ook natte sneeuw die weer wegsmolt, maar genoeg om het er buiten winters uit te laten zien.

 

Buiten de wandelingen met Jeanny en een kort loopje naar de houtschuur om de houtvoorraad bij de kachel aan te vullen, zijn we niet buiten geweest. Voor ons ongebruikelijk, maar het weer nodigde er niet echt toe uit. Ook binnenshuis deden we het ongewoon kalm aan. Ik was verdiept in een boeiend boek en Nicôle trakteerde zichzelf op een film - dvd - uit de oude doos.

 

Iets anders waar we onzelf op trakteerden was een kom heerlijke brandnetelsoep. Er staat nu nog één portie in de vriezer en dan is de oogst van afgelopen voorjaar op. Wel hebben we dan nog een zak met gedroogde bladeren om mee te experimenteren. Misschien dat we daar ook soep van maken of anders iets uit de oven.

 

Inmiddels is het al lang weer donker en bijna tijd voor het avondeten. Daarna maken we een kleine wandeling met Jeanny en dan is het tijd om een lekker vuurtje in de houtkachel te stoken. Warme chocolademelk erbij en laat het dan buiten maar waaien.

Normaal

Nicôle is terug van haar uitstapje naar Nederland. Bij haar thuiskomst was Jeanny helemaal door het dolle, zo had ze haar baasje gemist. De eerste paar dagen daarna hield onze hond Nicôle extra goed in de gaten, als om te voorkomen dat ze er weer stiekem vandoor zou gaan. Inmiddels lijkt Jeanny deze voor haar vreemde periode vergeten en is alles weer normaal.

 

Het wintergeweld is nog steeds niet losgebarsten. De temperatuur ligt rond het vriespunt en er waait een gure wind. Naar het einde van de week toe wordt er sneeuw en stevige vorst voorspeld. Het is echter de vraag of dit meer wordt dan slechts een plaagstootje. Voor de langere termijn wijzen de voorspellingen namelijk eensgezind op een milde voortzetting van de winter.

 

Wat wel klopt met de tijd van het jaar is het onverminderd korter worden van de dagen. Elke dag is het donkerder dan de vorige en we hebben nog een kleine vier weken te gaan totdat het tij weer keert.

Een echte herder

Er klopt iets niet. Normaal gesproken zijn we altijd met z'n drieën, m'n twee baasjes en ik. Maar nu heb ik één van m'n baasjes al een hele tijd niet gezien. Ik vind dat helemaal niet leuk, want één van m'n sterkste instincten is om ons drieën altijd bij elkaar te houden. Ik ben immers niet voor niets een herder.

 

Ik heb geen idee wat er aan de hand is. Op een gegeven moment waren we met z'n allen met de auto weg en toen we weer thuiskwamen, was één van m'n baasjes verdwenen. Nu komt het wel vaker voor dat één van de twee even uit beeld is, maar dat duurt nooit lang. Ik ga dan op de uitkijk liggen en over het algemeen duikt hij of zij snel weer op, krijg ik een knuffel en is alles weer zoals het moet zijn.

 

Nu is het echter anders. Hoe vaak ik ook op de uitkijk heb gelegen, m'n verdwenen baasje is nog steeds niet terug. En ondanks het feit dat m'n andere baasje erg z'n best doet om me af te leiden, kan ik aan bijna niets anders denken.

 

Ik wil ook niet mee om in het bos te wandelen. Ja, een klein rondje in de buurt ga ik nog wel mee. Maar het huis moet binnen gehoorafstand blijven, want anders hoor ik het niet wanneer m'n andere baasje weer thuiskomt. Als we toch te ver weg dreigen te raken, dan blijf ik gewoon staan. M'n baasje kan dan praten en commanderen wat hij wil, maar luisteren doe ik niet en ik kom pas weer in beweging als de route geheel naar mijn zin wordt aangepast. Ook als ik aan de riem zit, krijgt m'n baasje me niet tegen m'n wil mee. Ik zet gewoon alle vier m'n poten schrap en wend m'n kop af. M'n baasje noemt me dan een ezel, maar geeft me vervolgens wel m'n zin. Om dat laatste is het me te doen en dat hij me voor ezel uitmaakt, vergeef ik hem. Hij weet namelijk heus wel dat ik een echte herder ben.

Gevleugelde vrienden

Al ruim een maand voorzien we onze gevleugelde vrienden weer dagelijks van voer. En ondanks het feit dat hun energiebehoefte nog niet echt groot is omdat de winter nog geen vaste voet aan de grond heeft gekregen, maken ze daar toch in grote getale dankbaar gebruik van.

 

Elke dag bezoekt een grote verscheidenheid aan vogels de voederplaatsen op ons erf. De soorten die we op dit moment veel zien zijn: koolmees, pimpelmees, kuifmees, glanskop, matkop, boomklever en goudvink. Daarnaast krijgen we elke dag een familie vlaamse gaaien op bezoek. Vader, moeder en drie jongen welke we de afgelopen maanden groot hebben zien worden. Alhoewel ik vind dat ook deze vogels recht hebben op hun voer, heeft Nicôle ronduit een hekel aan het gedrag van deze schobbejakken pur sang. Dat is naar onze andere etensgasten toe nu niet bepaald sociaal te noemen. Aan de andere kant lijken deze laatsten zich er niet al te veel van aan te trekken. De enige specht die we tot nu toe regelmatig zien is een grijskopspecht. Wanneer het kouder wordt, zullen ook de andere spechten alsmede de sijzen en andere vinkensoorten hun opwachting maken.

Vraatzucht

Voor veel Zweden zou wat meer crisis, waardoor ze noodgedwongen de broekriem wat strakker moeten aanhalen, helemaal niet verkeerd zijn. Klinkt dit vreemd? Dan zal ik deze gedachte even toelichten.

In Zweden wordt per jaar per persoon ruim zeventien kilo snoep geconsumeerd. Dat is meer dan twee keer zoveel als - gemiddeld - in de rest van de EU en met afstand het meest in de hele wereld. Voor alle duidelijkheid: deze zeventien kilo is een gemiddelde. Er zijn dus personen die daar onder zitten, maar ook personen die aanzienlijk meer kilo's zoetigheid naar binnen werken.

In dit licht is ook vermeldenswaard dat in Zweden één op de twee mannen, ruim één op de drie vrouwen en één op de vijf schoolkinderen aan overgewicht lijden. Tussen de drie en vijf procent van de schoolkinderen is zelfs zo zwaar dat ze daardoor een verhoogd risico lopen om voortijdig aan diabetes, kanker of hart- en vaatziekten te overlijden.

Uiteraard zijn naast snoepen ook eten en drinken alsmede het bewegingspatroon op iemands gewicht van invloed, maar los daarvan lijkt een flinke recessie een prima remedie om de vraatzucht van sommige Zweden wat te temperen.

Donkere tijden - vervolg

Ook op een andere manier liggen er hier in Zweden donkere tijden op de loer. Want alhoewel de financiële huishouding van de Zweedse overheid niet zoals in veel andere Europese landen door het bezuinigingsspook wordt achtervolgd, is de sterk van de export afhankelijke Zweedse economie natuurlijk niet immuun voor de gevolgen van de crisis die grote delen van de wereld teistert.

Pessimistische berichtgeving uit de rest van Europa hebben ertoe geleid dat het vertrouwen van de Zweedse consumenten is gedaald. Als gevolg daarvan worden ook hier grote aankopen nogal eens uitgesteld en is ook de huizenmarkt ten opzichte van de tijd voor de crisis behoorlijk afgekoeld.

Door de afnemende binnen- en buitenlandse vraag gaat het voor veel Zweedse bedrijven minder goed. Afslankacties zijn aan de orde van de dag, het aantal faillissementen stijgt en na een periode van daling neemt de werkeloosheid weer toe. Enkele recente voorbeelden van de ontslaggolf die over Zweden spoelt zijn: staalbedrijf SSAB ontslaat 450 personen, machineproducent Husqvarna ontslaat 300 personen en telecomgigant Ericsson ontslaat 1.550 personen. Ook de penibele situatie waarin luchtvaartmaatschappij SAS verkeert is vermeldenswaard. Dit bedrijf - voor de helft in bezit van de Zweedse, Noorse en Deense overheid - moet drastisch bezuinigen. Om te kunnen overleven moeten er bedrijfsonderdelen worden verkocht en moet er worden gesneden in het personeelsbestand. Enkele honderden banen staan op de tocht en de resterende werknemers zullen fors op hun loon en overige arbeidsvoorwaarden moeten inleveren. De onderhandelingen hierover met de vakbond zitten muurvast en morgen is de deadline. Komt er geen accoord, dan lijkt een faillissement onafwendbaar.

Ondanks dit alles is de verwachting echter nog steeds dat de Zweedse economie de komende jaren zal groeien en dat het voor de overheid geen probleem zal zijn om haar huishoudboekje sluitend te houden. En dat is iets waar veel andere landen jaloers op mogen zijn.

Donkere tijden

Terwijl de zon het zuidelijk halfrond van een overvloed aan licht en warmte voorziet, zijn hier in het hoge noorden donkere tijden aangebroken. Vandaag zit er tussen zonsopgang - om 08.06 uur - en zonsondergang - om 15.31 uur - een periode van amper zeven en een half uur aan daglicht. Afhankelijk van het weer kun je daar nog een krappe één tot anderhalf uur aan dageraad en schemer bij optellen, maar dan heb je het ook helemaal gehad. En dat terwijl we nog precies vijf weken hebben te gaan voordat we de kortste dag van het jaar achter de rug zullen hebben.

Ondanks het feit dat we na onze emigratie naar Zweden al zeven maal hebben meegemaakt hoe de duisternis ons gedurende deze tijd van het jaar steeds meer in haar greep krijgt, beleven we het dit keer toch sterker dan ooit tevoren. De reden daarvan is dat ons nieuwe huis veel meer in het bos ligt opgesloten dan met Lilla Laggåsen het geval was. De open plek - erf en oud weideland - waar ons vorige huis staat, is minstens zes keer groter dan de plek waar we nu wonen. Bovendien is het bos rondom onze nieuwe woonplek veel dichter dan het bos rondom onze vorige. Als gevolg daarvan heeft het thans toch al schaarse zonlicht veel meer moeite om ons te bereiken en is het hier veel donkerder dan we gewend zijn.

Veelzijdig

Welbeschouwd is Moeder Natuur waarschijnlijk de meest begaafde van alle kunstenaars die onze planeet rijk is. Wat mij betreft geeft alleen al haar veelzijdigheid haar recht op deze kwalificatie. Kijk maar eens naar dit fraaie patroon van ijsbloemen dat Nicôle vanochtend op de voorruit van onze auto aantrof - en fotografeerde.

Het klamme zweet

Het patroon van vriezen en dooien waaraan we de laatste tijd zijn blootgesteld, zet zich voort. Gistermiddag sloeg het weer, na enkele dagen van matige vorst, wederom radicaal om. Binnen enkele uren steeg de temperatuur van zes graden onder nul tot vier graden boven het vriespunt. 's Nachts viel er aardig wat regen en vanmiddag steeg het kwik zelfs tot negen graden. Dit alles heeft tot gevolg dat het op dit moment buiten niet bepaald aangenaam toeven is. De combinatie van de hoge temperatuur en luchtvochtigheid zorgen ervoor dat al bij de minste inspanning het klamme zweet je uitbreekt. Nee, wat mij betreft is het hoog tijd dat Koning Winter wat meer z'n best gaat doen.

Voorwaarts - vervolg

De operatie lijkt geslaagd. De communicatie met de buitenwereld is hersteld en ook alle andere dingen werken naar behoren. Het nieuwe fotoprogramma is het enige dat zichzelf nog moet gaan bewijzen, maar ik ga ervan uit dat zich wat dat betreft geen problemen zullen voordoen.

Net als de vorige post is ook deze een monumentale. Ik maak op een bepaalde manier een nieuwe start. Ik hoop dat de nieuwe machine net zo lang zal meegaan als de oude, maar gezien het feit dat alle technische ontwikkelingen van de laatste tijd ons heel sterk in een bepaalde richting duwen, vrees ik het ergste.

Voorwaarts

Sinds november 2005 werk ik bijna dagelijks met dezelfde computer. We hebben samen veel meegemaakt. Niet in het minst de geboorte en het opgroeien van deze blog, maar ook het schrijven van de boeken over onze emigratie naar Zweden. Daarnaast hielp het apparaat met allerlei belangrijke dingen zoals bankzaken, het voeren van de administratie en het doen van belastingaangiftes. Ten slotte was het dankzij het internet een onmisbare bron van informatie en middels de e-mail mijn belangrijkste communicatiemiddel met de buitenwereld.

Zeven jaar lang heeft de computer me trouw gediend. Het apparaat overleefde diverse blikseminslagen op de elektraleiding en in het huis. Zelfs een gigantische overspanningsklap waarop het elektrabedrijf ons ooit vergaste - herinneren jullie je dat nog? - kreeg de gevoelige elektronica niet kapot. Maar nu gaat het apparaat uiteindelijk toch het loodje leggen. Niet door grof geweld, maar simpelweg door technische veroudering.

In 2005 was ik met m'n computer redelijk bij de tijd. Deze huisvestte Windows XP, Office 2000, Outlook Express en tal van andere programma's die goed met elkaar konden opschieten. Tevens kon het apparaat alle uit te voeren taken probleemloos behappen. Inmiddels is dat allemaal anders. Windows XP en Office 2003(!) gaan begin 2014 uit service, Outlook Express bestaat nu al niet meer en ook mijn fotoprogramma is onlangs ten grave gedragen. Nieuwe programma's hebben een voorkeur voor Windows 7 en willen met XP niets meer te maken hebben. Bovendien heeft het apparaat steeds meer moeite om alle ongewenste reclame welke via internet op je wordt afgevuurd te behappen. Dat laatste is overigens sowieso een probleem als je zoals wij noodgewongen met een naar de huidige maatstaven beperkte bandbreedte moet werken.

Enkele weken geleden kon ik niet anders dan het einde van de technische levensduur van mijn trouwe hulpmiddel vaststellen. Morgen transplanteer ik een deel van de data naar een nieuw apparaat en daarna gaat de stekker eruit. Vervolgens zal ik - als alles goed gaat - in luttele seconden een enorme sprong voorwaarts maken.

Zo gaat dat dus

Een lezeres vroeg zich af hoe de elektramonteurs bovenin de elektrapalen kwamen. Er was op de foto bij de vorige post immers geen ladder te zien? Alhoewel ze zelf al vermoedde wat het antwoord was, laat ik het graag ook nog even zien.

'Volgende week' - vervolg

Dit keer betekende 'volgende week' ook daadwerkelijk volgende week. Vanochtend hadden we nog maar nauwelijks ontbeten, toen de monteurs die vorige week de ontwortelde boom van de elektraleiding hadden gehaald wederom ons erf op reden. Nu kwamen ze - zoals beloofd - de beschadigde leiding herstellen.

Die klus viel trouwens nog behoorlijk tegen omdat niet alleen bij de paal achter ons huis, maar ook bij drie andere palen de isolatie van de kabels was geschuurd. Tevens stond er bij enkele graden onder nul een straffe noordenwind en dat maakte het er voor de monteur bovenin de paal ook niet aangenamer op. Rond het middaguur was het karwei geklaard en ging de stroom er weer op. Een mooie tijd om koffie te zetten, en jazeker, de heren wilden graag even binnen komen om weer door te warmen. Ruim een uur en heel wat koffie, warme chocolademelk en koekjes later vertrokken ze tevreden naar hun volgende klus.

Drieteenspecht

In februari van dit jaar had Nicôle het geluk om een in deze omgeving slechts zeer spaarzaam voorkomende vogel te spotten. Het lukte haar zelfs om het dier in kwestie - een drieteenspecht - op de foto te zetten. Het bleef echter bij een eenmalige ontmoeting, want hoe goed we onze ogen ook de kost gaven, de bijzondere specht liet zich daarna niet meer zien.

Tot afgelopen vrijdag. We waren op precies dezelfde plek waar Nicôle begin dit jaar een mannetjes exemplaar van de drieteenspecht zag, toen ze ineens naar de stam van een dikke spar wees. En daar zat duidelijk zichtbaar een drieteenspecht. Dit keer was het echter een vrouwtje. Dat was direct reden tot speculatie, want nu hadden we immers de aanwezigheid van zowel een mannetje als een vrouwtje van deze spechtensoort vastgesteld.

De volgende dag werd ons vermoeden bevestigd. Toen zag Nicôle op ongeveer dezelfde plek wederom een drieteenspecht en dit keer was het een beduidend kleiner exemplaar dan het vrouwtje van de dag daarvoor. Het was overduidelijk een jong en dat betekende voor ons goed nieuws van het vogelfront.

'Volgende week'

Eenmaal terug uit Stockholm bleek dat het bij ons nog steeds vroor. Alles was dus nog prachtig wit. Dat zou echter niet lang duren, want woensdag klom het kwik tot boven het vriespunt en donderdag regende het aan één stuk door. Vrijdag was alle sneeuw verdwenen. Met achterlating van een enorme water- en modderbende. De vorst zat namelijk al stevig in de grond waardoor het overvloedige water met geen mogelijk door de grond kon worden opgenomen.

Er was zoveel water dat de greppels en beekjes het amper konden verwerken. Velen liepen over en ook het beekje achter ons huis trad royaal buiten haar oevers. Toen ik polshoogte ging nemen, bleek dat de geul waardoor het water normaal gesproken loopt op vele plaatsen door takken en bladeren was verstopt. Er was dus werk aan de winkel. Na zo'n twee uur ploeteren waren alle obstakel uit de weg geruimd en liep het water overal weer mooi door. Volgende week zal ik de waterloop nog een keer nalopen, want een goede waterafvoer is geen overbodige luxe. Niet alleen bij hevige regenval, maar ook met al het smeltwater aan het einde van de winter in gedachten.

De ontwortelde boom is inmiddels van de elektraleiding gehaald. Daarmee is de kous echter nog niet af. Door de kracht die op de leiding is uitgeoefend, blijkt aan het eindpunt daarvan - bij de paal die op ons erf staat - de isolatie van de kabels gescheurd. Dat is niet echt veilig en daarom zal een deel van de leiding moeten worden vervangen. Volgens de monteurs komen ze daarvoor volgende week terug. 'Volgende week' is in Zweden echter een ruim begrip. Het betekent een onbepaald moment in de toekomst. Soms inderdaad volgende week, meestal later en een enkele keer nooit. We zullen zien.

Een spannend avontuur

Afgelopen maandag en dinsdag reisden we op en neer naar Stockholm om daar wat zaken af te handelen. Dit keer verbleven we niet - zoals toen we voor Nicôle een nieuw paspoort gingen aanvragen - in het voor toeristen en upper class opgepiepte centrum, maar in de grauwe buitenwijken van de Zweedse hoofdstad.

Het hotel waar we overnachten ligt aan de buitenrand van één van Stockholms meest beruchte wijken. Volgens de informatie op de website kan het zich beroepen op een rustige ligging. Tja, het hangt er natuurlijk vanaf wat je daaronder verstaat. Het ligt aan een rotonde en de tweebaans toegangsweg naar een enorme kantorenwijk. Naast een benzinestation en de vestiging van een bekende fastfoodketen. Alleen tussen middernacht en vijf uur 's ochtends verstomd het gebrom van de optrekkende auto's enigszins. We horen regelmatig sirene's. Meestal ver weg, maar soms ook dichtbij. De drive-through van het fastfoodrestaurant ligt aan onze kant van het hotel. Met de paal waar de bestellingen worden opgenomen strategisch tegenover het raam van onze kamer. Ontelbare malen horen we het blikkerige "Goedenavond, welkom bij... Mag ik uw bestelling alstublieft?" boven alle andere geluiden uit. Gelukkig sluit het restaurant die avond al om tien uur. Om de volgende ochtend om zes uur alweer open te gaan voor het ontbijt. En ook daarvoor passeert een schier oneindige kolonne auto's het afhaalloket.

De noodzakelijke wandelingen met Jeanny voeren ons door met afval bezaaide plantsoenen aan de rand van een uit hoogbouw bestaande woonwijk. De grasveldjes zijn getekend met door autobanden veroorzaakte littekens. De uit betonblokken opgetrokken gebouwen huisvesten minieme appartementen. Vanuit een appartement waarvan alle ramen donker zijn, klinkt het hartverscheurende gejank van een hond. De weinige passanten vermijden angstvallig elke vorm van oogcontact. Het is een troosteloze wereld van achterdocht en verval welke in schril contrast staat met de sfeer die het centrum van Stockholm ademt. Wanneer Jeanny gaat zitten om een grote boodschap te doen, voelen we ons niet bepaald geroepen om de welriekende hoop in een zakje te doen en netjes in een afvalbak te gooien. Dat zou namelijk compleet in strijd zijn met de geest van de omgeving.

Voor het slapen gaan, neemt Nicôle Jeanny nog even mee naar buiten. De parkeerplaats blijkt dan veranderd in een hangplek voor jongeren met een buitenlandse achtergrond - zoals in Zweden de politiek correcte formulering luidt. Een aantal daarvan staat tegen een brommertje - dat kennelijk niet wil starten - aan te trappen. Enkele anderen rennen, wanneer Nicôle het plantsoen inloopt, helicoptertje spelend achter haar aan. Ze hebben echter buiten Jeanny gerekend. Onze hond, die tot dusverre sloom achter haar baasje aansjokte, ondergaat een complete gedaanteverwisseling. Ze plaatst zich met haar kop fier omhoog en haar spieren gespannen aan een strakstaande riem tussen Nicôle en haar plaaggeesten, waarop de helden met de staart tussen de benen de aftocht blazen. Brave hond!

Zo stond dit bezoek aan Stockholm bol van de ervaringen die ons maar weer eens leerden hoe goed we het eigenlijk hebben. We hadden ze echter niet willen missen, want het is het geheel van mooie en minder mooie belevenissen die het leven tot een spannend avontuur maken.