Moerasspirea - siroop

Het is jammer dat de bosvruchten vooralsnog niet thuis geven, maar gelukkig zijn er meer geschenken van Moeder Natuur waarop we ons kunnen uitleven. Zo is er bijvoorbeeld de moerasspirea - filipendula ulmaria. Van de bloemen van deze plant kun je heerlijke limonadesiroop maken.

Zo ziet de bloeiende moerasspirea er uit.

Close up van de bloempjes.

Voor ons recept hebben we twintig bloempluimen nodig. Het liefst half in bloei en half in knop, zoals op de eerste foto bij deze post. Plukken maar!

Het kan geen kwaad om de oogst even goed af te spoelen.

De bereiding van de siroop is relatief eenvoudig. We brengen ruim een liter water, met daarin opgelost vijfhonderd gram (meer kan ook, maar omdat wij niet van al te zoet houden, zijn we zuinig) kristalsuiker, aan de kook. In een andere pan doen we de bloemen en voegen daaraan een geraspte citroen (de hele vrucht, dus schil en vruchtvlees) en 25 gram citroenzuur toe. Vervolgens voegen we het gekookte suikerwater aan deze mix toe. Dan laten we het brouwsel afkoelen waarna we het vier dagen in de koelkast bewaren - af en toe roeren we het even om. Ten slotte zeven we het mengsel en gieten we de siroop in een pot - een fles kan natuurlijk ook. Koel bewaren.

Naar smaak gemixt met koud water, heb je zo een heerlijk verfrissende limonade. Het heeft iets van vlierbessensap, maar dan met iets meer honingsmaak.

Moerasspirea bevat salicylzuur. Deze stof werkt ontstekingsremmend, pijnstillend en koortsverlagend en is de basisgrondstof van het welbekende asperientje.

Niet zoet

Het ziet er naar uit dat we een slecht bosvruchtenjaar gaan meemaken.

Misschien kun je je nog herinneren dat ik aan het einde van het voorjaar schreef over de overal uitbundig bloeiende bosaardbeien. Welnu, al deze planten zijn net zo rijkelijk vrucht gaan dragen. Maar alhoewel de aardbeitjes netjes rood - en ten slotte donkerrood - zijn geworden, heeft de vorming van de lekkere zoete smaak bij het grootste deel van deze bosvruchten niet plaatsgevonden. De meeste vruchten hebben geen of zelfs een uitgesproken zure smaak. En aangezien ze nu 'overrijp' van de planten beginnen te vallen, ziet het er naar uit dat we de bosaardbeienoogst als verloren moeten beschouwen.

Ook de frambozen blijven achter in smaak. Vandaag hebben we de eerste rijpe exemplaren geproefd en deze hebben hetzelfde manco als de bosaardbeien: de zoete smaak ontbreekt. Nu hebben de frambozen - afhankelijk van het weer - nog één of twee weken te gaan, dus laten we hopen dat het met een deel van deze vruchten toch nog goedkomt. De tijd zal het leren.

De enige verklaring die ik voor de te lage suikervorming bij de bosaardbeien en frambozen kan bedenken, is dat deze zomer tot nu toe te koud en niet bepaald zonovergoten is geweest. Maar of dat ècht de oorzaak is, dat weet ik niet.

Lekker warm

Afgelopen maandag bereikte de zomer wat temperatuur betreft haar dieptepunt. Aan het einde van de dag was het in huis zelfs zo koud, dat ik besloot om de houtkachel aan te steken. Ik had er alleen geen rekening mee gehouden dat we in ons nieuwe huis een stalen schoorsteen hebben (de schoorsteen van ons oude huis was in steen opgemetseld). Je raad het al. De lucht in de schoorsteen was zo koud en vochtig, dat er totaal geen trek in kwam. Het duurde dan ook niet lang voordat de kachel met een vette zwarte walm was gevuld.

Een poging om wat extra lucht aan het verbrandingsproces toe te voegen, had niet bepaald het bedoelde effect. Het vuur kwam nog steeds niet op gang en nu stond ook de kamer vol met rook. Als laatste redmiddel legde ik toen maar enkele flinke papierproppen - daar had ik dus mee moeten beginnen - op het smeulende aanmaakhout, uiteraard wederom ten koste van flink wat rook in de kamer.

Gelukkig had dat het gewenste resultaat. Het ontvlammende papier gaf zoveel warmte dat de trek in de schoorsteen eindelijk op gang kwam. Daarna was het slechts een kwestie van enkele minuten voordat er in de kachel een lekker vuurtje brandde. Het duurde echter beduidend langer voordat de rook en stank uit de kamer waren verdwenen. Maar ach, het was wel lekker warm.

Onstuimig

De afgelopen dagen was het onstuimig weer. Zware bewolking en opklaringen wisselden elkaar af. Dreigende luchten waren steevast de voorbode van regen- en onweersbuien. Tussen de buien door kreeg de zon volop kans om het kwik stevig omhoog te jagen en de gevallen neerslag te laten verdampen. Dit alles werd aangewakkerd door een - nauwelijks aflatende - stevige wind die gelukkig ook de meeste insecten aan de grond hield.

Dreigende lucht boven Storsjön.

De meren en rivieren hebben bovengemiddeld veel neerslag te verwerken.

Ondanks het wisselvallige weer trokken we er veel op uit. Hier verpozen we tijdens een grotendeels droge dag aan de oever van één van onze favoriete meren.

Het is te koud om te zwemmen, maar pootjebaden gaat prima.

Het lijkt wel een kunstwerk, deze verweerde wortelpartij van wat ooit een boom was. Ook als het weer wat minder is, kun je buiten genoeg beleven.

Dag van de roos

Vandaag is de beurt aan Nicôle om te verjaren. Net als enkele dagen geleden bij mij, is dat iets wat we zonder al te veel poespas voorbij laten gaan. Voor ons geen feest, gedoe en dure kadootjes. We houden niet van drukte en ook niet van het kopen van dingen puur en alleen omdat het zonodig moet. Klinkt dat saai? Ach, ik weet het niet. Volgens mij is ons leven allesbehalve saai, dus waarom zouden we dan die éne dag per jaar anders doen dan we zijn? Om aan de verwachting van de buitenwereld te voldoen? Nee dus.

De geen-kadootjes-regel is trouwens niet iets waar we halsstarrig aan vasthouden als er toevallig iets geschikts op ons pad komt. We gaan er soepel en creatief mee om. Zo kwam ik zes jaar geleden toen ik op de ochtend van Nicôle's verjaardag Jeanny uitliet, aan de bosrand een bloeiende wilde roos tegen. De struik stond een stukje bij onze gebruikelijke route vandaan, en bovenin pronkte welgeteld één rode bloem. Dit kan geen toeval zijn, dacht ik. Heel even speelde ik met de gedachte om de bloem af te snijden en als kado voor Nicôle mee te nemen. Een gedachte die ik snel weer liet varen. Want wie was ik om de enige wilde rozenstruik in de wijde omgeving - een andere hebben we tot op heden niet gevonden - van haar enige bloem te ontdoen?

Na het ontbijt ging ik nogmaals op pad. Deze keer had ik de camera mee en maakte ik een foto van de roos. Die foto en het bijbehorende verhaal waren dat jaar mijn verjaardagskado voor Nicôle en sindsdien is 20 juli voor ons de dag van de roos.

Zwoele nachten

Alhoewel het hoogzomer is, leek het gisterochtend wel herfst. De thermometer gaf slechts een magere zeven graden aan. Een dikke laag dauw bedekte alles. Voor het eerst in een lange tijd zag ik daardoor hoeveel spinnenwebben er al in het hoge gras en de bomen hangen, iets wat normaal gesproken pas later in het jaar begint op te vallen. Laaghangende wolken bedekten de heuveltoppen en mist had de dalen gevuld. Af en toe zag ik zelfs condensvorming in de lucht die ik uitademde. Misschien was het slechts verbeelding, maar heel zwakjes rook ik zelfs de typische geur van een herfstochtend in het bos.

Ook vanochtend was het weer fris, net aan tien graden. Zwoele nachten lijken verder weg dan ooit.

Vijftig

Vandaag ben ik vijftig geworden. Ik heb in al mijn jaren op deze wereld veel meegemaakt. Wie - en waar - ik nu ben, wordt door dat verleden bepaald. Een verleden dat niemand meer kan veranderen. Ik zou dat overigens ook niet willen, want daardoor zou niet alleen het heden, maar ook de toekomst veranderen. En juist daarvoor heb ik nog mooie plannen. Voordat het echter zover is, leef ik vandaag. Samen met Nicôle en Jeanny geniet ik van het heden. En samen zijn we - zolang ons dat gegeven is - onderweg naar een mooie toekomst.

De Noren komen

Ik schreef al eerder dat de toename van Nederlandse emigranten in Värmland tot stilstand is gekomen. Er valt echter ook al enige tijd een stagnatie - of misschien zelfs wel een afname - te constateren van het aantal Nederlanders dat hier een vakantiehuis bezit.

Natuurlijk zal ook daarbij de economische malaise in euro-Europa en het op slot zitten van de Nederlandse huizenmarkt een rol spelen. Daarnaast kan het echter niet anders zijn dan dat het feit dat sommigen hun tweede huis hier te veel in een opwelling kochten zich nu wreekt.

Het is overigens niet alleen het Nederlandse deel van de vraag naar vakantiehuizen in Zweden dat is afgenomen. Ook de andere 'buitenlanders' en niet te vergeten de Zweden zelf, laten het afweten. Als gevolg daarvan is het aantal te koop staande vakantiewoningen in Zweden op dit moment ongewoon hoog.

In onze nabije omgeving hebben we echter met een verschijnsel te maken dat tegen de stroom in gaat. Het lijkt wel een beetje op de Nederlandse golf van 2007 en 2008, maar dan nu met onze westerburen in de hoofdrol. Ik heb geen idee wat het is dat ze precies hiernaartoe lokt, maar de afgelopen maanden hebben ze de lokale woningmarkt wel van een bovengemiddeld aantal - waarvan sommige lastig te verkopen - objecten verlost.

Griezels

Tijdens het vastleggen van de bloemenpracht ving ik af en toe ook iets anders. Van dichtbij bekeken, zijn het echte griezels. 

Regen

Al drie dagen lang bepalen een dikke bewolking en hevige regenbuien het beeld. Overdag wordt het nauwelijks licht en 's nachts is het - voor het eerst in een lange tijd - weer eens echt donker. Je zou nauwelijks zeggen dat de zomerzonnewende nog maar enkele weken geleden plaatsvond.

De hoeveelheid neerslag die valt is enorm. Af en toe kunnen de beekjes en greppels het hemelwater maar nauwelijk verwerken. Gisteren trad de beek achter ons huis royaal buiten haar oevers en ook vanochtend stond het water nog bijzonder hoog.

Ondertussen gedijen de paddenstoelen goed en de muggen nog beter. Als het maar even droog is, of niet al te hard regent, dan kun je bijna niet het bos in zonder flink door deze insecten te grazen te worden genomen. Kun je je voorstellen dat ik nu liever met Jeanny ga lopen wanneer het hard regent, dan wanneer het droog is?

Heerlijk

De cantharellen zijn laat dit jaar, maar het warme en vochtige weer van de afgelopen dagen heeft ze er nu toch toe bewogen om hun kopjes boven de grond te steken. En dan ook nog eens op een plek waar ik ze tegenkwam. Wat een geluk. De oogst was bescheiden en de paddenstoeltjes nog klein, maar ondanks dat smaakten ze heerlijk.

Killerknotten

Eenmaal thuis was het hoog tijd voor wat speurwerk op internet. Want door wat voor soort insect was Jeanny nu te grazen genomen? Het waren geen muggen, maar ook geen knotten zoals we die hier - in de Värmlandse bossen - kennen. Onze knotten zijn namelijk piepklein - de insecten in kwestie waren twee tot drie keer zo groot. Hun beet veroorzaakt slechts minescule rode vlekjes die je maar heel even voelt en niets wat ook maar lijkt op de gemene wondjes die onze hond had.

Er blijken in Zweden vijftig tot zestig verschillende soorten knotten voor te komen, in grootte variërend van net geen twee tot ruim zes millimeter. Ook de mate van agressiviteit die deze beestjes ten toon spreiden, blijkt van soort tot soort - en dus ook van gebied tot gebied - enorm te verschillen. Tenslotte blijkt het gebied waar we zo onaangenaam werden verrast één van Zwedens meest vervelende knottensoorten te huisvesten.

Deze voor ons nieuwe kennis verklaart wel wat er is gebeurd. Het waren dus zogenaamde killerknotten die Jeanny zo akelig toetakelden. Daarbij is het overigens wel vreemd dat wijzelf in het geheel niet door deze knotten zijn gebeten. En dat terwijl er toch heel wat van deze beestjes op onze handen hebben gezeten. Als je nog even teruggaat naar de eerste post over dit onderwerp en goed kijkt op de foto van de heidebloempjes, dan kun je bovenop het middelste bloempje een van deze killerknotten zien zitten.

Nog een gedachte die door ons hoofd speelt: wat een geluk dat 'onze' knotten zulke softies zijn.

Met de patient gaat het goed. Van het begin af aan heeft Jeanny de enorme hoeveeheid wondjes volkomen genegeerd. Geen keer heeft ze eraan gelikt of gekrabt en mede daardoor geneest alles goed. Waarschijnlijk zal er al snel niets meer van te zien zijn, en dat durfden we enkele dagen geleden nog niet te hopen.

Plaaggeesten

Niet lang nadat we voorbij de sneeuwplakken waren geklommen, kwamen we bovenaan de helling op een grote hoogvlakte. In de verte lagen enkele meren die door tal van stroompjes werden gevoed. Nadat we kort van het uitzicht hadden genoten, zetten we onze wandeling voort. We volgden een spoor - een pad kon je het nauwelijks noemen - richting een van de grotere meren. Het was bewolkt, klam en benauwd. De wind die boven het plateau vrij spel had, bracht weinig verkoeling.

Behalve ons drieën, een enkele vogel en wat - tot onze opluchting weinig opdringerige - muggen, was er geen levend wezen te zien. Maar ja, we waren dan ook heel vroeg op pad gegaan. Toch was er kennelijk iets aan onze aandacht ontsnapt, want toen we even stilhielden om de inwendige mens - en hond - te versterken, zagen we dat Jeanny in een mum van tijd helemaal onder de insecten kwam te zitten. Als vanuit het niets materialiseerden ze op onze hond. Dat het goed mis was, bleek toen we de knotten - want dat waren het - van haar af probeerden te vegen, want al gauw zaten onze handen vol met bloed.

De keuze om rechtsomkeert te maken was gauw gemaakt. In hoog tempo - en achtervolgt door een enorme wolk knotten - liepen we terug naar de rand van de hoogvlakte waar we aan de afdaling begonnen. In het begin stopten we nog af en toe om zoveel mogelijk van de insecten van Jeanny's lijf af te plukken, maar dat was onbegonnen werk. Pas toen we al een heel stuk waren afgedaald, verdwenen de knotten en konden we onze hond van haar laatste plaaggeesten bevrijden. En de schade opnemen.

Die viel niet mee. Grote delen van Jeanny's lijf zaten vol met beten. Het waren er - zonder overdrijven - honderden en ze leken in de verste verte niet op muggen- of knottenbultjes. Het waren bloederige wondjes, alsof er allemaal hapjes uit haar huid waren genomen. Het was beslist geen fraai gezicht en we maakten ons best wel zorgen. Omdat we geen idee hadden hoe de situatie zich verder zou ontwikkelen, haastten we ons terug naar de auto. Daar maakten we Jeanny zo goed mogelijk schoon en vervolgens bepoederden we alle stukken beschadigde huid met een dikke laag talkpoeder.

Zo kwam de laatste wandeling van ons uitje naar de fjällen onverwacht vroeg ten einde en vertrokken we enkele uren eerder dan gepland met een patient achter in de auto naar huis.

Wordt vervolgd...

Naar de fjällen

De afgelopen dagen maakten we een uitstapje naar de fjällen - Zweeds voor bergen die tot boven de boomgrens reiken. We maakten enkele mooie wandelingen, waarbij Jeanny ons verbaasde door het gemak waarmee ze de - voor haar leeftijd en doen - forse afstanden aflegde. Dat het daarbij ook nog eens steeg en daalde, maakte op haar niet echt veel indruk. Natuurlijk waren het tempo en de rustpauze's wel op onze oude dame afgestemd.

Onderweg genoten we niet alleen van het uitzicht, maar ook van de fraaie tekeningen van korstmos op de stenen en rotsblokken.

Tot groot plezier van onze hond kwamen we onderweg aardig wat plekken tegen waar ze zich even kon verfrissen.

Waar water is, zijn er padden. Deze forse jongen poseerde uitgebreid voor een foto.

Hoger in de bergen stond de hei al in bloei. De soort hieronder heet Lappljung - vrij vertaald Lapphei.

Uiteindelijk kwamen we, op zo'n negenhonderd meter boven zeeniveau, op de noordzijde van een berg zelfs nog in enkele overgebleven plakken sneeuw terecht.

Kort na het maken van bovenstaande foto, waren we echter aan de beurt voor een bijzonder onaangename ervaring en was het uit met de pret.

Wordt vervolgd...

Goudoogdaas

Op dit moment zijn er naast muggen en knotten nog enkele andere insecten die op ons bloed uit zijn. Eén daarvan is de goudoogdaas. In Zweden is deze soort bekend als de blindbroms - blinde daas - of fläckfluga - gevlekte vlieg. De eerste naam is misleidend, want dit insect is allesbehalve blind. De naam komt echter voort uit het feit dat de goudoogdaas, wanneer ze eenmaal op haar slachtoffer is geland, niet meer wegvliegt als er naar haar wordt geslagen. De tweede naam is gebaseerd op de gevlekte vleugels van de daas.

De beet van de goudoogdaas - het zijn alleen de vrouwtjes die bijten - wordt door de meesten als bijzonder pijnlijk ervaren. De reden daarvan is dat dit insect geen angel heeft om te steken, maar met haar scherpe monddelen een wond maakt van waaruit ze vervolgens het bloed opzuigt. Toch hoef je voor deze daas niet echt bang te zijn. Na de landing neemt de goudoogdaas uitgebreid de tijd om 'een goed plekje' te zoeken zodat je meer dan genoeg tijd hebt om het insect van je af te slaan voordat het je te grazen neemt. Als je haar opmerkt tenminste...

Geluidsoverlast

Normaal gesproken is de hoeveelheid verkeer die dagelijks over de op zo'n tweehonderd meter van ons huis gelegen gravelweg voorbijkomt niet zo groot. Deze weg is namelijk een aftakking van een doorgaande weg van betere standaard, zodat 'onze' weg alleen door bestemmingsverkeer wordt gebruikt. Het predikaat rustig gelegen is wat dat betreft dan ook zonder enkele twijfel op ons huis van toepassing.

We hadden echter geen idee hoeveel verkeer er wel niet van eerdergenoemde doorgaande weg gebruik maakt. Totdat deze vorige week maandag in verband met werkzaamheden aan een brug tijdelijk werd afgesloten. Sindsdien wordt al het verkeer over 'onze' weg omgeleid en zijn we ons niet alleen bewust van het grote aantal auto's waaruit dit bestaat, maar ook van de enorme geluidsoverlast die dit met zich meebrengt. Bij vlagen is het zelfs zo erg dat horen en zien je vergaat. Naast herrie veroorzaken de - soms onverantwoord snel - voorbijrazende auto's ook gigantisch veel stof. Alles in de aan de weg grenzende bosrand is inmiddels met een dikke grijze laag bedekt.

Gelukkig duurt de afsluiting van de brug slechts tot vrijdag en zijn we nu al weer aan het aftellen tot het moment dat de rust zal weerkeren.